یکی از حوزههایی که بازتاب دهندهی مفاهیمی مانند مقاومت، پایداری و به صورت عامتر «دفاع مقدس» است، ترجمهی آثار نمایشی و فیلم است که متاسفانه اطلاعات بسیار کمی در زمینهی ترجمهی این آثار در دسترس است.
وقتی سخن از نهضت ترجمه به میان میآید، ناخودآگاه اکثر افراد به یاد ترجمهی کتاب و متون سنگین میافتند.
در صورتی که ترجمه محدود به کتاب نیست و حوزههای گستردهتری را شامل میشود. یکی از آن حوزهها که بازتاب دهندهی مفاهیمی مانند مقاومت، پایداری و به صورت عامتر «دفاع مقدس» است، ترجمهی آثار نمایشی و فیلم است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در ادامه شروع جنگ تحمیلی، بخشی به هنر ایران تبدیل شد که به دفاع مقدس و فرهنگ مقاومت شهرت پیدا کرد.
در این دوران تلاش هنرمندان معطوف به نمایش ایثار و مقاومت دلیرانی شد که برای دفاع از مرز و بوم خود از جان و مالشان گذشتند.
در کنار دفاع مقدس فرهنگ مقاومت هم به مرور جایگاه ویژهای باز کرد و ماندگاری این تفکر تعالی و نهادینه شدن آن در نسلهای بعدی، به عنوان یک دغدغه در میان هنرمندان مطرح شد.
بار اصلی این انتقال فرهنگی بر عهده هنر نمایش بود. هنری که اجتماعی شدن و نهادینه کردن فرهنگ را به عنوان یک وظیفه ذاتی مدنظر دارد. طی دهههای اخیر، سریالها و فیلمهای بسیاری در زمینهی موضوعات مختلف مربوط به جبههی مقاومت و دفاع ترجمه و دوبله شدهاند. در این مجال برخی از به یادماندنیترین این آثار بازبینی میشوند.
بازمانده
فیلمی سینمایی که در زمان اکران در ایران با استقبال بی نظیری مواجه شد و در پخش تلویزیونی نیز مورد اقبال عمومی قرار گرفت. کارگردان این اثر به یاد ماندنی شادروان سیف الله داد بود و از هنرپیشگان سوریهای جهت ایفای نقش استفاده شد. این اثر سینمایی محصول سال ۱۳۷۳ است عامر بالزاده، رضا همدانی، سهی خاشو و حسن سامی یوسف مارجمین دو زبان عربی و فارسی این اثر به یادماندنی بودند.
زیتون سرخ
این سریال محصول سال ۲۰۰۸ بوده در سال ۱۳۸۹ ترجمه، دوبله و پخش شد. این سریال در کشور سوریه تهیه و تولید شده و به تاریخ مبارزات مردم فلسطین اشاره دارد. احمد دعیبس کارگردانی این اثر را بر عهده داشته است. متاسفانه از تیم ترجمهی این اثر تلویزیونی اطلاعات در دست نیست.
سی و سه روز
اثری دربارهی مسالهی جبههی مقاومت باز هم به کارگردانی کارگردانی ایرانی: جمال شورجه. تمامی بازیگران این اثر اهل سوریه بودند. عباس سلیمانی و مهسا کساب جزء تیم ترجمهی این فیلمنامه بودند. متاسفانه این فیلم با سیاست گذاری صحیحی در اکران مواجه نشد و چندان مورد استقبال قرار نگرفت.
نگهبان قدس
شاید تازهترین اثر سریالی باشد که تا کنون ترجمه، دوبله و پخش شده است. این سریال محصول ۲۰۲۰ لبنان است و باسل الخطیب کارگردانی آن را بر عهده داشته است.
در زمینهی ترجمه و دوبلهی آثار سینمایی و تلویزیونی به زبان فارسی طی دهههای اخیر اهتمام خاصی صورت پذیرفته است. آنچه که فوقا ذکر شد یقینا همهی آثاری نیستند که نمایانگر مظلومیت مردم فلسطین، سوریه و لبنان، اما سعی بر آن بود تا بهترین آثار گلچین و ارائه شوند.
ذکر این نکته ضروری است که اطلاعات بسیار کمی در زمینهی ترجمهی فیلم و سریال در دسترس است. مخصوصا فیلمها و سریالهایی که کمی قدیمیتر هستند حتی در زمینهی عوامل دوبلاژ نیز اطلاعات محدودی منتشر شده است.
منبع: دفاع پرس