یک کارشناس گفت: معمولا در تمدنی که بر اساس یک تفکر شکل می‌گیرد، فرهنگ را به زبان تصویر ترجمه می کنند تا بیشتر بتوانند روی نسل‌ها تاثیر بگذارد.
آیین رونمایی از کتاب پی‌نمای «از چیزی نمی‌ترسیدم» زندگی‌نامه خودنوشت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی با حضور سعید رزاقی، پژوهشگر هنر، پرویز اقبالی، عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد و داوود امیریان، نویسنده و پژوهشگر جنگ برگزار شد.
در این نشست سعید رزاقی گفت: دست‌نوشته‌های حاج قاسم را به ما دادند و بعد از ما خواستند پی‌نمای (تصویرسازی) آن را بسازیم. متن یادداشت‌ها را خواندم و در ذهنم شروع به تصویرسازی کردم. در نهایت متن یادداشت‌ها را برای پی‌نمانویس ارسال کردم تا به پی نما تبدیل کند.
او بیان کرد: هر کشوری برای خودش قهرمان‌هایی دارد؛ برخی از کشور‌ها روی قهرمانان فوتبالی مثل رونالدینیو کار می‌کنند و آن را برای ارسال به کشور‌های مختلف به صورت این نوع قالب هنری در کتاب‌ها تدوین و فرهنگ‌سازی می‌کنند. بعضی از کشور‌ها مانند آمریکا قهرمانان چندانی ندارند به همین دلیل به سراغ قهرمان‌های اساطیری می‌روند تا قهرمان‌های تخیلی خودشان را بسازند، اما ما در فرهنگ ایرانی پهلوان داریم.
این پژوهشگر با اشاره به دشواری‌های کار درباره قهرمان‌های ایرانی عنوان کرد: پهلوان یک ایدئولوژی و نگرش خاص عقیدتی دارد و اینگونه نیست که سر خود کاری را انجام بدهد. ما تصمیم گرفتیم در این پی‌نامه درباره شخصیتی مانند حاج قاسم سلیمانی کار کنیم و با میل و رغبت وارد کار شدیم، اما دریافتم چه کار دشواری است. حاج قاسم را دورا دور می‌شناختیم، اما سعی کردیم در این اثر به او نزدیک و نزدیک‌تر شویم.
رزاقی گفت: در هنگام کار به این موضوع فکر می‌کردیم که به نوجوانی که قرار است شخصیتی را به عنوان الگوی خود انتخاب کند چه تصویری ارائه دهیم. حاج قاسم مراحل پیشرفت را پله پله با سختی زیاد پشت سر می‌گذارد. من تصور می‌کنم به دو دلیل او توانست مراحل پیشرفت را طی کند؛ ابتدا لقمه حلال که خودش در خاطراتش بار‌ها و بار‌ها به آن اشاره می‌کند و دیگری پای روضه امام حسین (ع) نشسته است.
او ادامه داد: در این کتاب هم نشان داده شده که این همه روضه و سینه‌زنی برای امام حسین (ع) چه با خودش آورده است. من باید اثرات این حضور را تا حدودی در این کتاب منتقل می‌کردم. برای همین در بخشی از کتاب این موضوع قابل لمس است، در قسمتی از زندگی‌نامه خودنوشت قرار بود، حاج قاسم برای مبارزه در زمان شاه از یک پلیس اسلحه‌اش را بگیرد. با یکی از دوستانش قرار می‌گذارد و پلیس را به پاساژ کسری دعوت می‌کنند و حاج قاسم مخفی می‌شود، اما به دلیلی این اتفاق رخ نداد.
این پژوهشگر بیان کرد: نوجوان امروز که قرار است از حاج قاسم الگو بگیرد، برایش سوال پیش می‌آید که چرا اسلحه را از پلیس نگرفت؟ من به پی‌نامه‌نویس گفتم بنویسد که پلیس به خانه دوست حاج قاسم می‌رود و دوستش سر پلیس را گرم می‌کند تا حاج قاسم اسلحه را از پلیس بگیرد. در اینجا چنین مطرح کردیم که رفتار حضرت مسلم را انجام می‌دهد. وقتی پای روضه امام حسین (ع) می‌نشینی پس باید از این روضه سهمی ببری. مسلما آن لقمه حلال و روضه امام حسین (ع) این موضوع را نشان می‌دهد که پلیس به عنوان مهمان وارد خانه شده و خلع سلاح کردن مهمان جایز نیست.
سعید رزاقی در پایان گفت: وقتی پلیس از خانه می‌رود، دوست حاج قاسم سوال می‌پرسد: «چیه ترسیدی؟» او در جواب می‌گوید: «آخه مهمانت بود، اگر می‌زدم بی‌معرفتی می‌شد.» همین جمله کافی است و احتیاج به گل درشت کردن آن نیست. پهلوان نظامی ایرانی یعنی اصول مردانگی را دانستن و به جا آوردن.
شیوه انتقال فرهنگ بر اساس زبان و کلام است
در ادامه، پرویز اقبالی گفت: معمولا در تمدنی که بر اساس یک تفکر و فرهنگی شکل می‌گیرد، فرهنگ را به زبان تصویر ترجمه می‌کنند تا بیشتر بتوانند روی نسل‌ها تاثیر بگذارد. شیوه انتقال فرهنگ بر اساس زبان و کلام است و سینه به سینه انتقال پیدا می‌کند؛ لذا فرهنگ تصویری نقش خیلی کمی دارد.
او افزود: در زمان کنونی به این نتیجه رسیده اند که برای درک بهتر عامل انتقال فرهنگ به نسل‌ها از ابزار‌های تصویری بهتر استفاده کنند. سینما و تلویزیون با فیلم‌هایی که پخش می‌کنند تاثیر منفی و مثبت دارند. خوشبختانه کشور ما در حوزه‌های مختلف در تاریخ قدیم و جدید الگو کم ندارد.
اقبالی در پایان گفت: کره‌ای‌ها مثل ما تاریخ ندارند، اما چه قهرمان‌هایی برای فیلم‌هایشان تولید می‌کنند. در حالی که ما تاریخی سه هزار ساله پر از تغییر و تحولات و سرشار از قهرمان و الگو در زمینه‌های مختلف علمی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و نظامی داریم. ما می‌توانیم روی تاریخ ایران سرمایه‌گذاری کنیم تا نسل‌های گذشته به تاریخ خودشان افتخار کنند.
سرمایه‌گذاری در زمینه پی‌نمایی به مدیریت فرهنگی برمی‌گردد
داوود امیریان نیز در این نشست گفت: معمولا انتقال برخی مفاهیم به صورت کمیک استریپ به کودکان و نوجوانان بسیار راحت‌تر است و کودکان با این شیوه انتقال فرهنگ بهتر ارتباط برقرار می‌کنند. در پی‌نمایی کتاب «از چیزی نمی‌ترسیدم» نیز مطالب بسیار خوبی به بچه‌ها منتقل شده است؛ در حالی که ارتباط برقرار کردن نوجوانان با متن زندگی‌نامه خودنوشت حاج قاسم بسیار دشوار است.
او افزود: سعید رزاقی فردی استخوان خرد کرده در زمینه پی‌نماست و خیلی خوب است که او زندگی‌نامه سردار سلیمانی را برای کودکان و نوجوانان پی‌نمایی کرده است. اما برای ادامه‌دار بودن چنین کار‌هایی نیاز به امکاناتی، چون استودیو و یک گروه حرفه‌ای است که در کنار هم بتوانند کار را با بالاترین کیفیت و در عین حال کمترین زمان پیش ببرند. متاسفانه در کشور ما از این شیوه چندان استفاده نمی‌شود و بهتر است بگوییم از چنین کار‌هایی حمایت خوبی صورت نمی‌گیرد.
این طنزنویس بیان کرد: سرمایه‌گذاری در زمینه پی‌نمایی به مدیریت فرهنگی برمی‌گردد. مدیران فرهنگی اگر در زمینه پی‌نمایی برنامه داشته باشند می‌توانیم بسیاری از پهلوانان، شخصیت‌های مهم ملی و مذهبی تاریخ ایران را به صورت پی‌نما به کودکان و نوجوانان این سرزمین معرفی کنیم. در این زمینه چند کار خوب انجام شده، اما هنوز این حوزه برای مدیران ما ناشناخته است و نتوانستند از ظرفیت‌های خوب آن بهره بگیرند.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
