علیرضا خان‌جان، که کتابش با نام «تحلیل انتقادی ترجمه» از نامزدان نهایی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در حوزه زبان‌شناسی شناخته شده می‌گوید: با اینکه ترجمه در کشور ما قدمت زیادی دارد و زمانی در حوزه‌های مختلف مترجمان ایرانی بسیار فعال بوده‌اند، اکنون وضعیت ترجمه دچار افت کیفی شده و باید بتوانیم دوباره به سنت ترجمه بازگردیم.
علیرضا خان‌جان، در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به معرفی کتاب «تحلیل انتقادی ترجمه» پرداخت و عنوان کرد: در سراسر این کتاب، بر جنبه انتقادی تحلیل و نقد ترجمه و به تبع آن، بر مفاهیمی همچون ایدئولوژی و جهان‌بینی تا حد زیادی تاکید شده است. برخی به خطا بر این باورند که تحلیل ایدئولوژی در ترجمه تنها مناسب گونه‌های متنی رسانهای یا مطبوعاتی است؛ درحالی که ایدئولوژی همزاد آدمی است و مترجم به ناگزیر هیچ‌‌گاه به تمامی (چه در متون اطلاع‌رسان ساده، چه در گفتمان رسانهای و چه در ژانرهای پیچیده ادبی) از آن فارغ نیست.
خان‌جان تاکید کرد: در این کتاب تلاش کرده‌ام، نشان دهم که ترجمه همه گونه‌های متنی، حتی به درجات، ظرفیت تحلیل‌های انتقادی نظام‌بند را خواهد داشت.
این مترجم رسمی زبان انگلیسی با اشاره به اینکه در این اثر یک مدل نظری را درباره نقد ترجمه و یک مدل عمومی ترجمه مبتنی بر پایه روان‌شناسی نقش‌گرا را پیشنهاد کرده است، افزود: در اغلب مدل‌های نقد ترجمه تنها به عوامل برون‌زا توجه می‌شود ولی در این مدل پیشنهادی تلفیقی از پارامترهای درون و برون متنی بیان شده است.
این زبان‌شناس با بیان اینکه در سال‌های اخیر تالیف در حوزه علوم انسانی از جمله زبان‌شناسی افزایش یافته است، گفت: در عین حال هنوز ما در حوزه تالیف در علوم انسانی نظریه‌پرداز نیستیم و مصرف‌کننده هستیم.
وی بر ضرورت اختصاص حمایت‌های ویژه از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ناشرانی که در حوزه تالیف کتاب‌های تخصصی فعالیت دارند، تاکید کرد و افزود: اگر حمایت‌های خاصی از تالیف کتاب‌های علمی و کاربردی در حوزه‌های مختلف علوم انسانی و تجربی انجام شود، ناشران نیز رغبت بیشتری به آثار نویسندگان بومی خواهند داشت.
خان‌جان با بیان اینکه کتابی را درباره سنت ترجمه در ایران در دست تالیف دارد، گفت: هدف من از تالیف این اثر نشان دادن ظرفیت‌های مغفول‌مانده ترجمه در گذشته ادبی ماست که سابقه‌ای 2500 ساله دارد.
نشر آگه، کتاب «تحلیل انتقادی ترجمه: رهیافتی نقش‌گرا» را سال گذشته در 260 صفحه و بهای 82 هزار تومان منتشر کرده است.
منبع: ایبنا
