کتاب‌هایی با محوریت مصطفی چمران در یک دهه اخیر

شهید مصطفی چمران در 31 خرداد سال 1360 در مبارزه با رژیم بعث عراق در جبهه‌ها به شهادت رسید. درباره این شخصیت کتاب‌های متعدد فارسی زبانی تالیف، گردآوری و منتشر شده است که بعضی از آنها به زبان‌های عربی، انگلیسی و فرانسوی ترجمه شده‌اند.

مصطفی چمران یکی از شخصیت‌های برجسته در تاریخ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است. او در سال ۱۳۱۱ در تهران، خیابان پانزده خرداد، بازار آهنگرها، سرپولک متولد شد. چمران تحصیلات خود را در مدرسه انتصاریه، نزدیک پامنار، آغاز کرد و در دارالفنون و دبیرستان البرز دوران متوسطه را گذراند؛ در دانشکده فنی دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد و در سال 1336 در رشته الکترومکانیک فارغ‏التحصیل شد و یک‏سال به تدریس در دانشکده فنی پرداخت.

بعدها بورسیه تحصیلی از آمریکا را دریافت کرد اما به دلیل انجام فعالیت‌های سیاسی و تاسیس انجمن دانشجویان ایرانی درکالیفرنیا را دنبال کرد. او بعد از قیام 15 خرداد سال 1342 به مصر می‌رود و در دوران جمال عبدالناصر دوره‌های چریکی و جنگ‌های پارتیزانی را می‌آموزد. بعدها هم راهی لبنان می‌شود و پایگاهی برای این منظور تاسیس می‌کند و به شخص امام موسی صدر نزدیک می‌شود.

چمران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به ایران باز می‌گردد و در ابعاد سیاسی و نظامی به انقلاب خدمت می‌کند. او حکم وزیر دفاع را از امام خمینی (ره) دریافت می‌کند، همچنین در اولین دوره از مجلس شورای اسلامی به عنوان نماینده حضور پیدا می‌کند. چمران در اردیبهشت ماه ۱۳۶۰ در آزادسازی سوسنگرد شرکت داشت. او طرح تسخیر دِهْلاویه را به کمک رزمندگان ستاد جنگهای نامنظم به مرحله اجرا درآورد و در ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ش بر اثر اصابت ترکش خمپاره دشمن در جبهه سوسنگرد ـ دهلاویه به شهادت رسید و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

خبرنگار ایبنا به مناسبت فرارسیدن سالروز شهادت مصطفی چمران نگاهی به جدیدترین کتاب‌ها درباره این شخصیت پرداخته است که براساس اطلاعات سایت خانه کتاب و ادبیات ایران جمع آوری شده است.

چمران
کتاب «چمران» به قلم مجید صفاتاج یکی از کتاب‌های جدید درباره شخصیت مصطفی چمران است که در سال 1399 توسط انتشارات آفاق روشن بیداری منتشر شد. این کتاب 178 صفحه‌ای شامل 7 فصل است که در ابتدا با موضوع نبرد برای نجات منطقه شیعه نشین نبعه در شرق بیروت آغاز می‌شود و به چند ماموریت چمران در دوران جوانی می‌پردازد. در ادامه موضوع بازگشت وی به ایران بعد از انقلاب اسلامی پرداخته می‌شود.

فصل چهارم کتاب با عنوان سردار بی نشان درباره نقش آفرینی چمران در دوران دفاع مقدس است و در فصل پنجم نویسنده ضمن ابراز ارادت و علاقه خود به این شخصیت در مورد چگونگی کشته شدن (شهادت) چمران صحبت می‌کند. در فصل ششم این کتاب جهان‌ بینی این شخصیت تاریخی مورد واکاوی قرار گرفته و در فصل هفتم تعدادی از تصاویر مرتبط با مصطفی چمران برای مخاطبان کتاب چاپ شده است.

شناسنامه شهید مصطفی چمران
کتاب «شناسنامه شهید مصطفی چمران» یکی از آثار کوچک (16 صفحه‌ای) درباره این شخصیت است که توسط انتشارات کتابک منتشر شده است. کتاب حاضر پیرامون شناسنامه و مشخصات و زندگی‌نامه شهید مصطفی چمران تهیه و گردآوری شده است. در این اثر نخست مشخصات فردی و تاریخ و محل تولد شهید چمران را بیان کرده و تحصیلات و مسئولیت‌های ایشان را مورد ملاحظه قرار می‌دهد. در ادامه نگارنده سال‌شمار زندگی شهید را ذکر نموده و خصوصیات اخلاقی او را مورد توجه قرار می‌دهد. در پایان نوشتار پیش رو بعد از یادآوری مسافرت‌ها و تلاش‌های شهید چمران در مناطق مختلف جنگ و جهاد، ویژگی‌های شخصیتی ایشان را در کلام مقام معظم رهبری مورد بررسی قرار می‌دهد. آثار شهید چمران از جمله عناوین قابل ذکر در این تحقیق به شمار می‌رود.

می‌نویسم چمران، تو بخوانش عشق
کتاب « می‌نویسم چمران، تو بخوانش عشق» اثری به قلم محمود مراد زادگان (مرادی زاده دلاکان) است. این کتاب 66 صفحه ای توسط نشر پادینا منتشر شده و شامل 28 فصل است که نام کتاب هم برگرفته از یکی از داستان های اثر است.

تربیت در تراز شهید چمران
کتاب « تربیت در تراز شهید چمران» اثری به قلم علی عباس شوازی است که در آن به جنبه‌های مختلفی از این شخصیت از نظر اخلاق اسلامی، معرفت دینی و ولایت پذیری، جهاد علمی، مسئولیت پذیری و مدیریت و فرماندهی جهادی پرداخته است.

این کتاب در 136 صفحه توسط نشر مگستان منتشر شده است و در نگارش این کتاب اساتید دانشکده عقیدتی سیاسی دانشگاه علوم انتظامی امین نقش داشته‌اند. در کتاب میز گرد همایش ملی «تربیت در تراز شهید چمران (ره)» پوشش داده شده است و نظرات افراد در این همایش در میزگردهای مختلف عرضه شده است.

این کتاب به شکل خلاصه‌تر توسط همین ناشر در 88 صفحه هم منتشر شده است که لازم به تذکر است سال چاپ هر دو اثر مربوط به سال 1396 است.

شهید مصطفی چمران
کتاب «شهید مصطفی چمران» به قلم رضا نصر الهی اثری است که توسط انتشارات حدیث نینوا در سال 1396 منتشر شد. این کتاب 24 صفحه‌ای بیشتر برای نوجوانان و جوانان آماده سازی شده است.

زندگینامه سیاسی شهید مصطفی چمران
کتاب «زندگینامه سیاسی شهید مصطفی چمران» اولین بار در سال 1396 توسط مجید ملک تبار فیروز جائی منتشر شد. این اثر توسط نشر فرهوش در 260 صفحه آماده سازی شده است. در تدوين کتاب پيش رو سعي شده تا در ابتدا دوران آغازين حيات چمران به همراه اوضاع سياسي ايران تشريح شود و سپس وضعيت خانوادگي و دوران تحصيلي و اين به‌تفصيل بازگو شود. در مراحل بعدي دوران فعاليت‌هاي وي در سال‌هاي حضور در داخل و خارج کشور موردمطالعه قرار گرفته و مواضع وي در مورد تحولات مختلف سياسي تبيين شده است. در اين کتاب تلاش شده ضمن استفاده از اسناد در کنار خاطرات و تأليفات متعدد به ابهامات زندگاني سياسي و اجتماعي دکتر چمران پاسخ داده شود.

عاشقانه با خدا
کتاب «عاشقانه با خدا» شامل گزیده‌ای از نیایش‌های شهید چمران است که حسین حمیدی آن را گردآوری کرده است. این اثر توسط سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری اصفهان در 92 صفحه آماده سازی شده است.

شهید چمران و همرزمان
کتاب «شهید چمران و همرزمان» توسط ابراهیم مرآتی در انتشارات ایران سبز منتشر شدها ست. این کتاب در 136 صفحه شامل بخش‌های مختلفی است در بخش ابتدایی کتاب معرفی شخصیت مصطفی چمران به نقل از مهدی چمران صورت گرفته است. در ادامه فعالیت‌های شهید چمران در انقلاب اسلامی و لبنان و مناطق غرب کشور و کردستان مطرح شده است. در بخش‌های میانی کتاب هم خاطرات افرادی مختلفی که تجربه هم رزمی با مصطفی چمران را داشته‌اند به رشته تحریر درآمده است.

دنیا چه زیباست
کتاب «دنیا چه زیباست» اثری به قلم محمد حسین چمران است که در سال 1395 منتشر شد. این کتاب 70 صفحه‌ای توسط بنیاد شهید چمران آماده شده و شامل دل نوشته‌های شخصیت مصطفی چمران است.

معرفی شخصیت شهید چمران؛ انسانی با تفکر جهادی
کتاب «معرفی شخصیت شهید چمران: انسانی با تفکر جهادی» اثری به دو زبان فارسی و انگلیسی است که توسط نشر سفیران امین در 46 صفحه منتشر شده است. در آماده سازی این کتاب مسعود پورفر، مهدی مسکنی و امیر حسین جوزی نقش داشته‌اند.

کتاب مصور به شکل مصور است که در آن به شخصيت شهيد چمران پرداخته شده است. در هر يک از کتاب‌هاي اين مجموعه به معرفي شخصيت‌هاي بزرگي که حرکت‌هاي جهادي بي‌نظيري را در زندگي داشته‌اند، پرداخته شده است. اهتمام و سعي نگارنده در اين کتاب اين بوده که به بيان گوشه‌اي از اقدامات و فعاليت‌هاي شهيد مصطفي چمران در عرصه‌هاي علم و خدمت‌رساني بپردازد، چراکه ايشان سال‌هاي زيادي از عمر خود را به تعليم و تعلم تفکر جهادي با اعتقاد به تغيير جامعه با تربيت مؤمنين جهادي پرداخت.

تاثیر مضامین اخلاقی کلمات قصار نهج‌البلاغه در اندیشه و آثار شهید چمران
کتاب «تاثیر مضامین اخلاقی کلمات قصار نهج‌البلاغه در اندیشه و آثار شهید چمران» اثری به قلم مراد علی واعظی و سمیه اقبالی نسب است که در سال 1394 منتشر شد. کتاب مروری بر بعضی از آموزه‌های اخلاقی در سیره و گفتار شهید مصطفی چمران با استناد به سخنان امام علی(ع) در نهج‌البلاغه است. در این اثر ضمن بیان کلیاتی از اخلاق و معنویت در تعالیم اسلامی، به بیان تاریخچه‌ای اجمالی از زندگانی و شخصیت علمی و اخلاقی مصطفی چمران پرداخته شده است.

کتاب شامل نمونه‌هایی از برخوردهای اخلاقی چمران در جبهه‌های جنگ، در محیط خانواده و در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی توصیف شده است. نویسنده سیره اخلاقی و معنوی این شهید را منطبق بر سخنان امام علی در نهج‌البلاغه ارایه کرده و از این منظر به ابعادی از عبادت، دعا و راز و نیاز با خدا، تقوا، تسلیم و رضا در برابر خواست و اراده خداوند، شکر نعمت، عدل، حق‌طلبی، نکوهش ظلم و ستم، زهد، فروتنی، آزادگی، عدم دلبستگی به دنیا، صبوری، قناعت، انفاق، بخشش، پندپذیری، امر به معروف و نهی از منکر، عفو و گذشت و نکوهش نفاق در سیره و رفتار شهید مصطفی چمران ارایه کرده است.

مصباح هدایت
کتاب «مصباح هدایت» توسط پرویز پرنیان در انتشارات عصر رهایی در 200 صفحه منتشر شده است. کتاب شامل مجموعه‌ای از مسائل اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، اعتقادی و تربیتی مندرج در آیات قرآن، روایات و سخنان برخی افراد مانند رهبر انقلاب اسلامی ایران است.

در این نوشتار به بیان برخی از فضایل و رذایل اخلاقی مانند: آثار رحمت خدا، آرامش درونی، اجابت دعا، اخلاص، اسراف، امانتداری، انفاق، ریا، تهمت، نماز بی روح، غیبت، سوءظن،مسخره، القاب زشت، توسل، حفظ حرمت شعائر، توبه، عفو بخشش دیگران، انفاق بی منت، دعا، مهلت دادن به بدهکار، فرو خوردن خشم، خودستایی، دروغ، وفای به عهد، شرح صدر، سخن چینی، کفران نعمت، عالم بی عمل، غرور، قرض، قطع رابطه با دیگران، کم فروشی، یأس، رباخواری، صدقه دادن، دوستی با مردم، عمل‌گرایی و … پرداخته شده و آموزه‌های دین اسلام و دیدگاه‌های عالمان شیعه در این زمینه منعکس شده است.

آسوده‌اش نگذارید
کتاب «آسوده‌اش نگذارید:دکتر مصطفی چمران» توسط سید حسام الدین طباطبایی و مهدی میرکیایی و علی عابدی پدید آمده است. این کتاب توسط انتشارات امیر کبیر منتشر شده و برای کودکان در 20 صفحه آماده شده است.

زمزم عشق
کتاب «زمزم عشق» شامل شرح مفاهیم عرفانی در نیایش‌های شهید چمران است. این کتاب به قلم اسماعیل منصوری لاریجانی در انتشارات شرکت چاپ و نشر بین الملل آماده سازی شده است. این کتاب 244 صفحه‌ای در سال 1394 منتشر شد.

زندگی‌نامه شهید مصطفی چمران
کتاب «زندگی‌نامه شهید مصطفی چمران» یک اثر مبتنی بر داستان کوتاه درباره زندگی شهید چمران است. این کتاب توسط سید مصطفی حسینی در سال 1397 توسط انتشارات پشتیبان منتشر شد. ایده پردازی این اثر توسط مرتضی چشمه نور انجام شده است.

این کتاب همچنین به زبان‌های دیگر هم ترجمه شده است. کتاب (A biography of martyr Mostafa Chamran) کتاب برگردان از زبان فارسی همین اثر است که توسط سمیرا لطفی نوکنده به زبان انگلیسی در 24 صفحه ترجمه شده است. همچنین کتاب (La biograpie de martyr Mostafa Chamran) نسخه فرانسوی همین اثر است که توسط سید مهدی قریشی در سال 1397 منتشر شد.

کتاب (سیره حیاه الشهید مصطفی چمران) نسخه برگردانده شده به زبان عربی است که سارا ماستری فراهانی زحمت ترجمه آن را عهده دار شده است.

Red Parvaneh
کتاب (Red Parvaneh) اثری به زبان انگلیسی است که برگردان کتاب فارسی آن به قلم داوود بختیاری دانش‌ور است و پیتر وزیر زاده نیز آن را ترجمه کرده است. این کتاب توسط نشر شاهد منتشر شده است و براساس زندگی شهید مصطفی چمران در فاصله سال‌های زندگی او از سال 1311 تا 1360 آماده شده است.

این کتاب 76 صفحه‌ای نگاهی به سرگذشت جنگ ایران عراق هم با توجه به نقش آفرینی‌های شخصیت چمران دارد.

I miss Chamran: narrated by his wife
کتاب (I miss Chamran: narrated by his wife) از سوی انتشارات شهرگان وابسته به موسسه گفتمان تمدن نوین اسلامی در 108 صفحه به زبان انگلیسی منتشر شده و این کتاب توسط حبیبه جعفریان در سال 1399 منتشر شده است.

گزیده‌ای از کتاب‌ها با محوریت شخصیت مصطفی چمران
عنوان کتاب	نام نویسنده	ناشر	تعداد صفحات
چمراان		یا زهرا (س)	32
پرستوی دهلاویه: تاریخ شفاهی زندگانی و مبارزات شهید مصطفی چمران	مجید نجف پور	مرکز اسناد انقلاب اسلامی	298
همیشه مسافر: زندگی‌نامه داستانی شهید دکتر مصطفی چمران	حسین نصر الله زنجانی	فاتحان	144
زمزم عشق (شرح مفاهیم عرفانی در نیایش‌های شهید چمران)	اسماعیل منصوری لاریجانی	نوربخش	208
مصطفی تشمران	حسین وهابیان	بین المللی الهدی	88
طلایه‌داران ارتش اسلام: گوشه‌ای از عملیات یاران چمران	سید کاظم فرتاش	راز توکل	146
دلم برایش تنگ شده: بر اساس زندگی شهید مصطفی چمران	محمد علی جعفری	شرکت کتابهای جیبی سهامی خاص	136
چمران مظلوم بود		یا زهرا (س)	104
مصطفی چمران: نگاهی به زندگی و مبارزات شهید دکتر چمران		میراث اهل قلم	96
دعای کمیل (ترجمه شهید چمران)	مصطفی چمران	به نشر وابسته به آستان قدس رضوی	64
همیشه مسافر: زندگی‌نامه داستانی شهید دکتر مصطفی چمران	حسین نصر الله زنجانی	آل احمد (ع)	144
حماسه، عشق و عرفان		نور بخش	248

منبع: ایبنا