در گفت‌وگو با معاون بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب سعی کردیم با محوریت قراردادن بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب، راه‌های ورود به بازارهای جهانی کتاب کشورهای منطقه و اروپایی را بررسی کرده و درباره نقش کتاب به عنوان یک کالای فرهنگی مهم در نزدیک شدن روابط بین کشورها بیشتر بدانیم.
مهمترین مزیت بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب سی‌وسوم نسبت به سایر دوره‌ها چه بوده است؟ حضور میهمانان خارجی در نمایشگاه کتاب تهران چه دستاوردی را در حوزه فرهنگ و دیپلماسی فرهنگی برای جمهوری اسلامی ایران به ارمغان آورده است؟ بررسی راه‌های ورود به بازار جهانی کتاب کشورهای منطقه و اروپایی و نقش کتاب به عنوان یک کالای فرهنگی مهم در نزدیک شدن روابط بین کشورها با حضور در نمایشگاه‌های کتاب یکدیگر چیست؟ حضور روسای نمایشگاه‌های کتاب کشورهای منطقه و حاشیه خلیج فارس در نمایشگاه‌های کتاب یکدیگر چه فایده‌ای برای ایران و کشورهای همسایه دارد؟ پاسخ همه این سوالات و گزارشی از فعالیت‌های فرهنگی بخش بین‌الملل سیوسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در گزارش پیش‌رو است؛ خبرنگار ایبنا در گفت‌گو با حسینعلی سبزه (معاون بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب) به محورهای مختلف فعالیت بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب پرداخته است. در این گزارش قصد داریم به سوالات مطرح شده در ذهن مخاطبان نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پاسخ دهیم.
درخصوص بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب سی‌وسوم بگویید و این که از چه زمانی فعالیت‌هایش آغاز شد؟
بخش بین‌الملل برنامه‌ریزی‌های خود را از ۲۰ اسفندماه ۱۴۰۰ آغاز کرد و از همان زمان بی وقفه شروع به دعوت از نمایندگان و فعالان فرهنگی کشورهای خارجی کرد. قطعا می‌دانید که اگر قرار باشد فعالیتی با چنین عظمت شکل بگیرد، یکسری برنامه‌ریزی و هماهنگی‌هایی لازم است تا به بهترین شکل ممکن به اجرا درآید. همانطور که می‌دانید یکی از بخش‌های مهم نمایشگاه کتاب تهران، بخش بین‌الملل آن است چرا که ما عنوان بین‌المللی نمایشگاه کتاب تهران را یدک می‌کشیم و به زبان می‌آوریم و می‌گوییم سیوسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران؛ لذا باید اهتمام ویژه‌ای به بخش بین‌الملل داشته باشیم.
پس از مجوز ستاد ملی مبارزه با کرونا جهت برگزاری نمایشگاه کتاب، این بخش کار هماهنگی و اطلاع‌رسانی را با جدیت شروع و درمدت زمان محدود باقیمانده به افتتاح نمایشگاه کتاب هماهنگی‌های لازم را انجام داد و بحمدالله با برنامه‌ریزی صورت گرفته، این بخش توانست با جذب همکاری وزارت امور خارجه، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رایزنی‌های فرهنگی اکثر کشورها، ناشران، فعالان فرهنگی حوزه نشر در خصوص برگزاری نمایشگاه کتاب سی‌وسوم اطلاع‌رسانی کند که با استقبال کشورهای زیادی مواجه شد.
حضور کشورهای محور مقاومت در نمایشگاه کتاب دستاوردی مهم برای برگزارکنندگان نمایشگاه کتاب است. برای دعوت از کشورهای محور مقاومت و پایداری، برنامه‌ریزی‌های تخصصی آغاز شد تا آنجا که می‌توان اذعان کرد بخش بین‌الملل در این حوزه کارنامه موفقی را در سیوسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران کسب کرده است.
مهمترین ویژگی و شاخصه بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب در دوره سی‌وسوم نسبت به سایر دوره‌ها چیست؟
اگر بخواهیم یکی از شاخصه‌های مهم بخش بین‌الملل را بیان کنم حضور حداکثری میهمانان خارجی در این دوره بود. طبق هماهنگی‌ها و پیگیر‌هایی که انجام دادیم تلاش ما این بود که در این دوره شاهد جضور پررنگ نمایندگانی از کشورهای محور مقاومت باشیم و ما خوشحالیم که این اتفاق در نمایشگاه کتاب سی‌وسوم رخ داد. در همین راستا نمایندگانی از هفت کشور همسایه ایران از جمله لبنان، یمن، بحرین، سوریه، عراق، افغانستان، ترکیه و حتی یک ناشر هم از کشور روسیه (که در حوزه مقاومت و پایداری فعالیت مستمر دارد)، در سیوسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حضور یافتند. هدف از دعوت این کشورها و ناشرانی که در حوزه بین‌الملل و در بحث ترجمه و نشر آثار شاخص محور مقاومت فعالیت دارند، این بود که آثار شاخص آنها درباره شهدای مقاومت و پایداری از جمله سردار شهید حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس و سایر شهدای مدافع حرم به زبان‌های مختلف دنیا ترجمه و در اختیار مردم این کشورها قرار گیرد.
غیر از دعوت و حضور کشورهای محور مقاومت و پایداری در بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب تهران چه شاخصه و دستاورد مهم دیگر داشته‌اید؟
اگر بخواهم به یکی دیگر از شاخصه‌های بخش بین‌الملل اشاره کنم، حضور پر تعداد مهمانان خارجی در بخش بین‌الملل کتاب تهران است؛ بیش از پنجاه مهمان خارجی از ۳۲ کشور در نمایشگاه امسال حضور دارند. تاکید می‌کنم که این مهمانان به‌جز ناشران و غرفه داران دعوت شده در بخش ناشران خارجی است. در این راستا می‌توان به یک گروه ۲۵ نفره از کشور تاجیکستان که شامل معاون وزیر فرهنگ تاجیکستان، مدیر کتابخانه ملی، ناشران، نویسندگان و… اشاره کرد که برنامه‌های مختلفی در مدت زمان حضور این هیئت تدارک دیده شده بود.
همچنین در این دوره با توجه به برنامه‌ریزی صورت گرفته، روسای نمایشگاه‌های کتاب دوحه، مسقط و باکو حضور داشتند که در زمینه تبادلات فرهنگی و ترجمه آثار فاخر ایرانی به زبان‌های عربی و ترکی نیز مذاکراتی انجام شد.
دو کشور چین و هندوستان نیز به دلیل همه گیری کرونا نتوانستند در نمایشگاه کتاب امسال حضور یابند.
در بخش بازار جهانی کتاب و راه ورود به آن بفرمایید بخش بین‌الملل چه برنامه‌هایی را در دست اجرا دارد؟
در راستای اهداف تعیین‌شده یکی از طرح‌های بخش بین‌الملل نمایشگاه بازار جهانی کتاب است، ورود به بازار جهانی کتاب موجب تسهیل تعامل میان‌فرهنگی، معرفی برگزیدگان جوایز ادبی داخلی، روند انتشار به‌وسیله مترجمان برجسته زبان‌های دیگر و فراهم آمدن زمینه برای برای واگذاری رایت ترجمه و نشر آثار فارسی به زبان‌های دیگر می‌شود. با حضور نهادها و مراکز مختلف فرهنگی، ناشران، آژانس‌های ادبی و نهادهای مستقل داخلی و خارجی، نویسندگان، مترجمان و تصویرگران و سایر متخصصان حوزه نشر به شناساندن و گسترش این صنعت کمک می‌کند تا زمینه برای فعالیت نشر داخلی و بین‌المللی آثار ایرانی فراهم شود و راهی برای حضور بهتر ناشران ایرانی در نمایشگاه‌های جهانی کتاب و نشست‌های بین‌المللی باشد.
چند نشست در بخش بین‌الملل سیوسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برنامه‌ریزی شده است؟
بیش از ۳۰ نشست هم‌اندیشی، رونمایی و تبادل تجربیات فعالان نشر در سرای ملل تدارک دیده شده است. مدعوین این نشست‌ها مهمانان خارجی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، ناشران، نویسندگان، مترجمان و فعالان نشر در حوزه بین‌الملل هستند. در این بخش رونمایی‌های جدید از کتاب‌هایی که از فارسی به سایر زبان‌ها ترجمه شده صورت گرفت.
چه شخصیت‌های برجسته‌ای در بخش بین‌الملل سیوسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حضور یافتند؟
هر سال نمایشگاه کتاب تهران بورسیه‌ای را برای افرادی که در حوزه ترجمه و نشر آثار ایرانی به زبان‌های دیگر در سایر کشورها فعال هستند در نظر می‌گیرد. امسال با توجه به هماهنگی‌های انجام شده و با توجه به زمان محدودی که داشتیم موفق شدیم یکسری از این مهمانان را برای نمایشگاه دعوت کنیم. در این دوره در خدمت پروفسور یلدیریم استاد دانشگاه، مترجم و ایران‌شناس مطرح از کشور ترکیه، پروفسور الویرموسیچ استاد دانشگاه و مترجم سرشناس حوزه ایران‌شناسی از کشور بوسنی هرزگوین که ایشان ۳۰ عنوان کتاب فارسی را به زبان بوسنیایی ترجمه کرده است، بودیم. همچنین امسال میزبان ظهیر الحسن کربلایی از انتشارات دارالولایه از کشور پاکستان بودیم که آثار شاخص دفاع مقدس و شهدا را به زبان اردو ترجمه و منتشر کرده است. اوگنی کاپیف مدیر عامل انتشارات اکسموی روسیه که یکی از بزرگترین ناشران توزیع کتاب در کشور روسیه است را دعوت کردیم. بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب میزبان دو نفر از مهمانان از جمله محمد ابراهیم الحورانی رئیس اتحادیه نویسندگان جهان عرب و هیثم الحافظ رئیس اتحادیه ناشران سوریه بود. تدبیری که امسال انجام شد این بود که بتوانیم از حضور مهمانان محور مقاومت نهایت استفاده را ببریم. برنامه‌های متعددی در همین راستا در مدت زمان حضورشان در ایام برگزاری نمایشگاه تدارک دیده شد.
از جمله این برنامه‌ها می‌توان به دیدار و ملاقات‌ها، نشست‌ها و برنامه بازدید‌ها از کتابخانه‌های تهران، مراکز فرهنگی مانند موزه‌ها و مراکز توسعه یافته شهر تهران اشاره کرد. همچنین تور بازدیداز مراکز علمی شهر تهران برای مهمانان خارجی نیز داشتیم تا مهمانان در جریان توسعه یافتگی و پیشرفت کلان شهر تهران به عنوان پایتخت ایران قرار بگیرند. قرار ملاقات‌ها در داخل نمایشگاه با حضور ناشران خارجی در بخش سرای ملل نیز یکی دیگر از برنامه‌های پیش‌بینی شده بخش بین‌الملل بود. با برپایی نشست‌های تخصصی و علمی در حوزه بین‌الملل قصد داریم به سه هدف مهم از جمله تبادل تجربیات فرهنگی بین مهمانان خارجی و ایرانی، بررسی فرصت‌های عرصه نشر در حوزه بین‌الملل و استفاده از تجارب مهمانان خارجی برای آشنایی هرچه بیشتر ناشران داخلی دست یابیم.
درباره مهمان ویژه سیوسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیز توضیحاتی بفرمایید؟
هر سال شورای سیاستگذاری نمایشگاه کتاب، کشوری را به عنوان کشور مهمان انتخاب می‌کند. امسال کشور قطر با افراد شاخص در این حوزه به عنوان مهمان ویژه سیوسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حضور پیدا کرد. شیخ عبدالرحمن بن حمد بن جاسم آل ثانی وزیر فرهنگ قطر، جاسم احمد ابوعینین رئیس نمایشگاه کتاب دوحه قطر، اسما الکواری مدیر انتشارات دارالبجه، ریاض الیاسین رئیس اتحادیه ناشران قطر از جمله این شخصیت‌های برجسته کشور قطر هستند که در نمایشگاه کتاب تهران حضور یافتند.
هدف از حضور کشورهای مقاومت در سیوسومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران چیست؟
همانطور که همه می‌دانند هدف محور مقاومت مبارزه با اسرائیل، پایان دادن به تسلط غرب در منطقه خاورمیانه و دفاع از آزادی فلسطین است بنابراین حضور این کشورها در نمایشگاه کتاب تهران و عرضه آثار آنان در حوزه محور مقاومت بسیار مهم است.
امید است در بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب هر سال شاهد حضور کشورهای مختلف بیشتری از جهان باشیم تا مسیر برقراری ارتباط و تبادلات فرهنگی بین کشورها از طریق دیپلماسی فرهنگی بین کشور جمهوری اسلامی ایران و سایر کشورها هموار شود.
منبع: ایبنا
