وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران یک تجربه کم‌نظیر در حیات فرهنگی کشور است.
نخستین جلسه شورای سیاست‌گذاری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با حضور محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یاسر احمدوند، رئیس سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی رمضانی، قائم مقام سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و مدیر عامل خانه کتاب و ادبیات ایران و اعضای این شورا برگزار شد.
نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تجربه‌ای کم‌نظیر در حیات فرهنگی کشور است
محمد مهدی اسماعیلی در این جلسه با بیان اینکه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران یک تجربه کم‌نظیر در حیات فرهنگی کشور است، گفت: ذوق، شور و علاقه موجود در این نمایشگاه برای همه ما مایه مباهات است. این نمایشگاه برای ما مسئولیت‌آفرین است، چرا که بستری برای حضور چند میلیون نفر در یک فرصت محدود فراهم می‌شود تا از طریق کتاب با مقولات فرهنگی از نزدیک انس بگیرند، کتاب بخرند و تفرج فرهنگی داشته باشند. برگزاری این نمایشگاه یک موهبت است. هنگام برگزاری سی‌وچهارمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، این نگرانی وجود داشت که با توجه به اتفاقات رخ داده در کشور شاید در نمایشگاه فضای خوبی شکل نگیرد و این نمایشگاه به یک عامل تشدید مسائل اجتماعی تبدیل شود. اما همه پای کار آمدند و اتفاق مهمی در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رخ داد. انتشار تصویر بازدید مقام معظم رهبری(مدظله العالی) از نمایشگاه و رویداد مرتبط با شهادت امام صادق (ع) بسیار جذاب بود. زمانی که عوامل حج را برای دیدار با مقام معظم رهبری(مدظله العالی) همراهی می‌کردیم ایشان از من پرسیدند از نمایشگاه کتاب چه خبر؟ خدمت‌شان گفتم بسیار خوب بود و روز گذشته هم تصاویر نمایشگاه منتشر شد. ایشان فرمودند که بله من هم دیدم خیلی خوب بود.
وی اضافه کرد: دغدغه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) این بود که نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تبدیل به یک نقطه قوت فرهنگی برای ایران شود. به ایشان گفتم برکت حضور شما باعث حضور چندبرابری مردم شد. واقعا هم همینطور بود و این امر وظیفه ما را سنگین‌تر می‌کرد. با حضور رئیس جمهور در نمایشگاه بین‌المللی سی‌وچهارم به ایشان پیشنهاد کردیم فقط از بخش کودک و نوجوان بازدید کنند که به همان بخش هم رفتند و اتفاق خوبی افتاد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه مطالبات موجود در فضای نشر کشور باید احصا شود، گفت: در صحن نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، ناشران نسبت به گرانی کاغذ گله‌مند بودند که مقام معظم رهبری(مدظله العالی) آنها را مرتب به ما ارجاع می‌دادند. ۱۵۵ میلیون جلد کتاب درسی را با کاغذ ایرانی چاپ کردیم و در حال حاضر ظرفیت آن به ۸۰ هزار تن رسیده است و یک مجموعه با ظرفیت نزدیک به ۵۰ هزار تن آماده افتتاح داریم. ارتباط این موضوعات باید با ناشران و فروشندگان روشن شود و خواهش من این است که نگاه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشید. نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران محلی است که باید فضای آن برای مردم و ناشران دل‌پذیر باشد و از هم اکنون باید نظام یارانه‌ای خود را برای حضور در نمایشگاه تعریف کنیم.
وی همچنین به سفر خود به ترکیه اشاره کرد و گفت: در این سفر سال ۲۰۲۵ به عنوان سال ارتباطات فرهنگی بین ایران و ترکیه نام‌گذاری شد. وزیر فرهنگ ترکیه در این سفر گفت که نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بی‌نظیرترین تحول فرهنگی منطقه است.
اسماعیلی در بخش دیگری از سخنان خود به برنامه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای کتابفروشی‌ها اشاره کرد و ادامه داد: برای کتابفروشی‌ها برنامه‌های ویژه‌ای در نظر گرفتیم و امسال امکان عضویت آنها در صندوق هنر را فراهم کردیم. معاون اول محترم رییس جمهور نیز ابلاغیه‌ای برای راه اندازی کتابفروشی در همه استان‌ها و شهرستان‌ها داشتند که ستاد آن تشکیل شد. استانداری‌ها موظف شدند اماکن در اختیار را احصا کنند و برای راه‌اندازی کتابفروشی از آنها بهره ببرند. کتابفروشی در هر شهر نماد فرهنگی آن شهر است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان گفت: فلسطین و موضوع غزه برای ما اهمیت زیادی دارد و کمیته ویژه فلسطین باید تشکیل شود. باید برای مظلومیت فلسطین کاری کنیم. نمایشگاه کتاب استانی نیز در آذربایجان غربی برگزار شد که اتفاق مهمی بود و به زودی در هزمزگان هم تشکیل خواهد شد. باید چرخه نمایشگاه‌های استانی تکمیل و الگوی جدیدی برای آن فراهم شود.
سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران فضایی خانوادگی داشت
احمدوند در این جلسه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را از رویدادهای عظیم فرهنگی در کشور دانست و گفت: این نمایشگاه از حیث وسعت، تعداد بازدیدکنندگان و ناشران حاضر در بین نمایشگاه‌های کتاب بین‌المللی از جمله نمایشگاه‌های برتر است و در رتبه بالایی قرار دارد. در طی سال‌های گذشته همواره این نمایشگاه رشد داشته و رو به پیشرفت بوده است. در آخرین دوره که اردیبهشت ماه امسال برگزار شد، اتفاقات مبارکی رخ داد و شاهد حضور خوب ناشران داخلی، خارجی و بین‌المللی بودیم. همچنین مردم از نمایشگاه استقبال خوبی داشتند و بازدیدهای میلیونی صورت گرفت. تلاش شد این نمایشگاه به سمت یک رخداد عظیم فرهنگی در سطح مورد توقع از فرهنگ جمهوری اسلامی ایران تعریف و اجرا شود. رونمایی‌ها، نشست‌ها، گفت‌وگوها، پرداختن به موضوعات فرهنگی، دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی و… بخشی از برنامه‌های نمایشگاه بود و قریب ۵۰۰ برنامه فرهنگی در نمایشگاه امسال در طی یازده روز اجرا شد.
وی افزود: در دوره پیشین رویکرد این بود که نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران فرهنگی‌تر از قبل باشد. به این معنا که اقشار بیشتری از مردم به آن مراجعه کنند و از آن استفاده فرهنگی ببرند. به همین دلیل بخش مجازی و فیزیکی با هم برگزار شد. مردم در این نمایشگاه می‌توانستند در منزل کتاب خود را سفارش دهند و به صورت رایگان در آدرس مدنظر خود آن را دریافت کنند، اما فروش فیزیکی نمایشگاه سه برابر بخش مجازی بود و این نشان می‌دهد مردم به حضور در نمایشگاه کتاب علاقه‌مند هستند و حتی با وجود مشکلات رفت و آمد و پارکینگ، مردم ترجیح می‌دهند در خود رویداد حضور داشته باشند. امیدواریم امسال این حضور تقویت شود.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران فضایی خانوادگی بود، ادامه داد: مردم در نمایشگاه کتاب امسال یک روز فرهنگی سالم را گذراندند. این موضوعات از دستاوردهای نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است که امیدواریم تقویت شود. در زمان برگزاری سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هر روز در نمایشگاه حضور داشتند و فعالیت‌ها را رصد، پیگیری و حمایت می‌کردند. هم افزایی دستگاه‌های مختلف در برپایی، از نکات قوت این نمایشگاه بود و هفتاد دستگاه مختلف در این راستا و برای رساندن خدمات بهتر به مردم یاریگر هم بودند. حضور مدیریت شهری، رسانه‌ها، بخش‌های بین‌الملل، دستگاه‌های مختلف فرهنگی و… ظرفیتی است که نشان می‌دهد این نمایشگاه یک رویداد تعاملی و هم افزایانه بین دستگاه‌های مختلف در جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرده است و این یک دستاورد برای مجموعه مدیریتی کشور قلمداد می‌شود. دستگاه‌های مختلف کار خودشان را انجام می‌دهند و این کار جمعی منجر به برگزاری یک رویداد ملی می‌شود و این امر قابل قدردانی است.
احمدوند اضافه کرد: استفاده از ظرفیت‌های فناوری در سال گذشته باعث شد نمایشگاه مجازی و حضوری به صورت همزمان برگزار شود و این اتفاق در نمایشگاه بین‌المللی سی‌وچهارم تقویت و باعث شد مردم سراسر کشور در راستای تحقق عدالت فرهنگی که شعار دولت مردمی است دسترسی به نمایشگاه بین‌المللی کتاب داشته باشند و از همه محصولاتی که در نمایشگاه عرضه می‌شود، بهره‌مند شوند. حضور کتابفروشان در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که برای نخستین بار محقق شد، اگرچه بخش قابل توجهی از اقتصاد نمایشگاه را شکل نمی‌داد و مجموعا حدود پنج درصد از فروش را شامل شد، اما یکی از نقایص مستمر سال‌های گذشته را که مطالبه کتابفروشان برای حضور در نمایشگاه بود، پوشش داد. مردم می‌توانستند کتاب‌ها و ناشرانی را که در بخش مجازی حضور نداشتند از طریق کتابفروشی‌ها خریداری کنند.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به حضور کشور تاجیکستان به عنوان میهمان ویژه در سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: کشور تاجیکستان در راستای سیاست‌های دولت مردمی، تقویت فعالیت‌ها و مناسبات منطقه‌ای به عنوان کشور میهمان در این نمایشگاه حضور داشت و در این راستا شاهد برنامه‌های خوبی بودیم. وزرای فرهنگ تاجیکستان . ونزوئلا و بیش از صد میهمان خارجی در نمایشگاه حضور پیدا کردند. بخش بین‌الملل این نمایشگاه گستره خوبی داشت و میهمان خارجی و فرهنگی از قاره‌های مختلف دعوت شدند و در نمایشگاه حضور پیدا کردند.
احمدوند گفت: از حضور ناشران در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تشکر می‌کنم. همت تشکل‌ها و انجمن‌های نشر در ساماندهی بخش‌های مربوط به ناشران، مدیریت این بخش‌ها و فراهم کردن زمینه مناسب و مساعد برای حضور بخش‌های مختلف نشر از نقاط مثبت نمایشگاه بود. در نمایشگاه پیشین برخی از اتفاقات می‌توانست برگزاری مطلوب آن را به چالش بکشد، اما با همکاری و همدلی موجود بین اجرای مختلف نشر، شاهد برگزاری نمایشگاه کاملی بودیم. امیدوارم امسال نیز با همین روحیه همه سلایق، مجامع و تشکل‌های حوزه نشر حضور حداکثری در نمایشگاه داشته باشند و ظرفیت‌های بیشتری برای بهره‌مندی حداکثری مردم از نمایشگاه فراهم شود.
باید از ظرفیت‌های نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران استفاده کرد
در بخش دیگری از این جلسه، علی رمضانی، قائم مقام سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بیان کرد: با نگاه به ادوار مختلف نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران متوجه می‌شویم که تلاش شده تا هر دوره بر اساس اقتضائات روز خدمات بهتری به مردم ارایه شود. نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران یک منبع بزرگ برای استفاده و تولید است، اما این میان به بخش تولید کمتر توجه می‌شود. مردم، ناشران و گروه‌های مختلف فرهنگی از نمایشگاه استفاده می‌کنند، اما به منبع تولید کمتر نگاه می‌کنیم.
وی افزود: سال گذشته صدا و سیما به این موضوع توجه و پانزده گروه مختلف در نیم طبقه دوم مستقر کرد و همچنان نیز از تولیداتی که با این ظرفیت انجام دادند، استفاده می‌کنند و تمایل دارند در سال آینده نیز از این منبع تولید بیشتر بهره ببرند. بخش‌های دیگری هم در کشور وجود دارد که می‌توانند از ظرفیت بزرگ نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران استفاده کنند.
رمضانی ادامه داد: اگر قرار باشد نمایشگاه بین‌المللی کتاب سی‌وپنجم را ارتقا دهیم، این پیشنهادها می‌تواند مدنظر باشد. یکی از آنها افزایش دسترسی بیشتر عموم مردم کشور به خصوص در استان‌ها و شهرها برای استفاده از ظرفیت نمایشگاه است. نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم و نمایشگاه مطبوعات از دل نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بیرون آمده‌اند. شبکه تلویزیون اینترنتی کتاب از دل این نمایشگاه متولد شده است. نمایشگاه کتاب ظرفیت تحول حوزه فرهنگ و نشر در استان‌های مختلف را دارد. کیفیت حضور ناشران، مردم و خدمات‌رسانی به مردم می‌تواند بهره‌وری نمایشگاه را بالا ببرد و باید در دستور کار قرار گیرد.
تقدیر از برگزارکنندگان دوره‌های گذشته نمایشگاه، اعلام زودهنگام محل و زمان برگزاری نمایشگاه، توجه ویژه به بخش کودک و نوجوان، استفاده از تجربه برگزارکنندگان در دوره‌های گذشته، افزایش کیفیت برگزاری نمایشگاه، تقویت بخش بین‌الملل نمایشگاهئو… از جمله موضوعات مطرح شده از سوی اعضای شورای سیاست‌گذاری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بود. همچنین در این نشست زمان و مکان برگزاری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
