محمدمهدی اسماعیلی گفت: ملی کردن صنعت نشر یکی از مهم‌ترین برنامه‌های من از زمان تحویل وزارتخانه بود و این شامل یک چرخه کامل است.
آیین اهدای جوایز آثار شایسته تقدیر چهل و یکمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شنبه (۱۶ تیر ۱۴۰۳) با حضور محمد مهدی اسماعیلی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یاسر احمدوند؛ معاون امور فرهنگی این وزارتخانه، علی رمضانی؛ مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، حجت الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا؛ دبیر علمی این جایزه و اصحاب قلم و فرهنگ در تالار رودکی برگزار شد.
محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم ضمن عرض تسلیت فرارسیدن ایام سوگواری امام حسین(ع) و زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهید جمهور آیت‌الله رئیسی، بیان کرد: از سال ۱۳۸۴، هرسال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه مدیریت کتاب نزدیک به ۸۰ میلیارد تومان برای تنظیم‌گری در اختیار داشت و اقتصاد حوزه کتاب حدود ۲۵۰ میلیارد تومان بود، اما در سال ۱۴۰۰ که بنده وزارتخانه را تحویل گرفتم بودجه وزارت فرهنگ برای تنظیم‌گری حدود ۳۰ میلیارد بود.
وی افزود: در سال ۱۴۰۰ که وزارتخانه را تحویل گرفتم مجموع بودجه ما در لایحه آن سال ۱۲۰۰ میلیارد تومان بود، اما امروز که با شهادت رئیس‌جمهور، دولت در عرض سه سال به پایان می‌رسد، بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در لایحه بودجه به ۲۰ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: در همه بخش‌ها این اتفاقات رخ داده و در برنامه هفتم توسعه ۱۴ حکم کم‌نظیر را برای حوزه فرهنگ مصوب کردیم. بنده مسئول کارگروه فرهنگی دولت برای تدوین لایحه بودم و هرآنچه در سال‌های گذشته برای اهالی فرهنگ و هنر آرزو بود، چه به لحاظ پشتیبانی و چه به لحاظ کمی و کیفی، برای آن حکم مصوب کردیم و ان‌شاالله اصحاب فرهنگ و هنر از نتایج خوشایند تغییر ریل جدی که در آن بخش‌ها صورت گرفته آگاه خواهند شد و آثار آن را در حیات علمی و فرهنگی کشور مشاهده خواهند کرد.
شهر جهانی صنایع خلاق فرهنگی تاسیس شد
اسماعیلی در بخش دیگری از سخنان خود برخی از اقدامات تاسیسی در دولت را به این شرح بیان کرد: مجموعه‌ای از اقدامات تاسیسی در دولت انجام شد. در همین ایام پایانی با ابلاغ رئیس‌جمهور، شهر جهانی صنایع خلاق فرهنگی را تاسیس کردیم و برای نخستین‌مرتبه برای تولید اقتصاد فرهنگ و هنر بیش از ۱۲ دهکده مهم در نقاط مختلف کشور تعبیه شد که بخش مهمی از آن مربوط به صنایع مرتبط با حوزه کتاب است.
وی اضافه کرد: سالی که ما وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را تحویل گرفتیم، تولید کاغذ داخلی حدود ۴ هزار تن بود و ان‌شاالله با افتتاحی که روزهای آینده در شیراز خواهیم داشت، این عدد به ۱۳۰ هزار تن می‌رسد. در سال تحصیلی ۱۴۰۲ – ۱۴۰۳ ما ۱۵۵ میلیون نسخه کتاب درسی داشتیم که صددرصد با کاغذ ایرانی منتشر شدند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی کار مهم این وزارتخانه را ملی کردن صنعت نشر عنوان کرد و گفت: ملی کردن صنعت نشر یکی از مهم‌ترین برنامه‌های من از زمان تحویل وزارتخانه بود و این شامل یک چرخه کامل است. خوشحالم که امروز در حال رسیدن به خودکفایی کامل در حوزه کاغذ تحریر هستیم و چند کارخانه بزرگ در حال احداث داریم که در دوسال آینده تولید کاغذ در کشور از ۳۰۰ هزار تن عبور خواهد کرد و ما به صادرکننده کاغذ تبدیل خواهیم شد. در حوزه حمایت از پدیدآورندگان و ناشران، سال گذشته ۱۱۵ هزار عنوان کتاب منتشر شد که بالاترین میزان در مقایسه با تمام سال‌های گذشته است. برخی اوقات درباره مبحث ممیزی مواردی مطرح می‌شد که عدد آن زیر دو درصد بود و در نهایت آن کتاب‌ها نیز منتشر می‌شدند.
وی افزود: در حوزه سرانه مطالعه باید گفت که قبول داریم که امروز کتاب گران است اما درحال گسترش دسترسی مردم به کتابخانه‌ها هستیم. اکنون به دلیل تراکم کاری نتوانستیم ۴۰ کتابخانه جدید را افتتاح کنیم، اما کتابخانه مرکزی رشت و اراک و کتابخانه‌های بزرگی که بالای ده هزار متر هستند در حال افتتاح است. همچنین در سالی که ما وزارتخانه را تحویل گرفتیم، تنها ۳۰ کتابخانه سیار فعالیت داشتند، اما با توافقات ما با وزارت صمت، ۱۵۰ خودرو به عنوان کتابخانه سیار برای فعالیت مناطق صعب‌العبور، محروم و روستایی تجهیز شدند. همچنین در کنار فعالیت‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، در آخرین مصوبه‌ای که در شورای عالی داشتیم، تاسیس بنیاد حکیم نظامی در حوزه ایران فرهنگی انجام شد. ما ایران عزیز فرهنگی را محصور در جغرافیای سیاسی امروز نمی‌دانیم و ایران فرهنگی ما از شرق تا چین و از غرب تا مدیترانه، از شمال تا قفقاز شمالی و آسیای میانه و از جنوب همه مناطق جنوب خلیج فارس را در برمی‌گیرد. ما برای این محدوده برنامه جامع و کاملی داشتیم که در حال اجراست.
سال آینده، سال ارتباط فرهنگی ایران و ترکیه است
اسماعیلی در ادامه با اشاره به اینکه احیای مفاخر فرهنگی از جمله ماموریت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، گفت: مقداری حساسیت وجود داشت که برخی مشاهیر ما را به نام کشورهای دیگر مرتبط کنند که بنده از اساس به این دعوا قائل نیستم. مولوی در بلخ به دنیا آمده و در قونیه از دنیا رفته، اما اشعار او فارسی است. ما نباید جدل جغرافیایی داشته باشیم، اما در عین حال هر قوم و ملتی به مفاخر خود می‌بالد. در سال گذشته مجسمه حکیم نظامی را در میدان ونک نصب کردیم و ان‌شالله امسال مجسمه مولوی نیز نصب میشود. همچنین ساخت فیلم‌های مشترک با کشورها برای ایجاد اتحاد و همدلی مانند ساخت فیلم «مست عشق» اتفاق خوبی بود که فروش خوبی نیز داشت و مورد استقبال عمومی واقع شد. در این راستا با پاکستان و و ترکمنستان نیز همکاری‌هایی داشته‌ایم.
وی گفت: سال آینده را سال ارتباط فرهنگی ایران و ترکیه نامگذاری کردیم و در سفری که با رئیس‌جمهور شهید به ترکیه داشتیم تفاهمنامه آن منعقد شد. بر این اساس ان‌شالله ترکیه در سال آینده در نمایشگاه کتاب تهران مهمان ویژه ما خواهد بود. مجموعه اقدامات موثری در حوزه معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رخ داد. نمایشگاه کتاب امسال ۶۰۰ میلیارد تومان فروش داشت. هفته قبل از شهادت رئیس‌جمهور، ایشان برای بازدید به نمایشگاه آمد و دو روز بعد هم مقام معظم رهبری به نمایشگاه آمدند و اهالی کتاب بسیار در شوق و شادی قرار گرفتند.
وزیر فرهنگ و ادشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود ضمن تشکر از تمامی اهالی کتاب و دانشمندان و همچنین معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات و دبیر و داوران جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، اشاره کرد: خداوند ان‌شالله به رئیس‌جمهور عزیز و منتخب مردم ایران توفیق خدمت‌گزاری بیشتر و طی مسیر خوبی که در دولت آغاز شده را بدهد. از آحاد مردم ایران نیز تشکر می‌کنم که اجازه ندادند خواب پریشان دشمنان این مرز و بوم در کاهش مشروعیت مردمی این نظام تعبیر شود و با مشارکت قابل قبول خود برگ زرینی بر تاریخ و کتاب افتخارات این مرز و بوم افزودند.
شهید آیت‌الله رئیسی تاکیدی ویژه بر تکریم اهالی قلم داشت
یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در ادامه این مراسم ضمن تبریک به رییس جمهور منتخب ملت و تسلیت ایام ماه محرم، بیان کرد: مشاهده تصاویر رئیس‌جمهور شهید در سه دوره مراسم بزرگداشت برگزیدگان کتاب سال، داغ و غم دوری و فقدان ایشان را برای ما تازه کرد. نشانه توجه و تاکید شهید جمهور به تکریم اهل علم و حضور در برنامه‌های فرهنگی این بود که ایشان در هر سه دوره گذشته تقدیر از برگزیدگان کتاب سال در تالار وحدت حضور داشتند و از برگزیدگان تقدیر کردند. همچنین در برنامه‌هایی دیگر مانند نمایشگاه کتاب تهران نیز حضور پیدا می‌کردند و با نویسندگان و اهل علم و فرهنگ نشست داشتند. یادشان گرامی باد و ان‌شالله که آیندگان نیز به این امور توجه داشته باشند.
وی افزود: قدرت علم، پسندیده و ارزشمندترین قدرت‌هاست و دستیابی به آن، برخلاف دیگر تلاش‌ها برای دستیابی به قدرت‌ها، دستیابی به قدرتی نیکو است. امام حسین(ع) در فرازی هنگام عزیمت از عرفه به کوفه می‌فرماید ما دنبال تسلط، سلطه‌گری و قدرت نبودیم و سپس فضائل و اوصاف حکومت را بیان می‌کنند و تشریح می‌کنند که برای چه به دنبال قیام هستند. این باید به عنوان سرمشق و سرلوحه تمام اصلاح‌طلبان، آزادی‌‌خواهان و تحول‌خواهان مکتب شیعه در طول تاریخ قرار گیرد. مهم‌ترین ابزار رسیدن به چنین قدرتی دانش است و توجه شیعه به تاثیر علم و دانش نیز از این ناحیه است که باید در عالم قدرت داشته باشیم و نظام شناختی ما برتر باشد. علامت حیات دو مورد است که اول علم و دوم اراده است. بر این اساس جامعه و موجودی که علم و اراده ندارد، حیات ندارد.
احمدوند ادامه داد: اختلال در نظام شناختی باعث اختلال در حیات و وجود است. حضور مردم کشور ما پای صندوق‌های رای نیز نشان عبور از بحران نظام شناختی و اختلال در بحران وجود است که دشمنان در پی بودند تا آن را برای ملت ما پدید بیاورند و حضور مردم از این رو ارزشمند است. لازم است که از زحماتی که برای برگزاری جایزه کتاب سال در سه دوره گذشته کشیده شده تشکر کنم و به آقای علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و حجت‌الاسلام پارسانیا و ۷۵ گروه علمی که در این راه تلاش کردند خداقوت بگویم.
معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عنوان کرد: نهاد کتاب سال از نهادهایی بود که در این دولت به آن توجه ویژه شد و پس از ۴۱ دوره این نهاد دیگر یک آکادمی علمی است و در طول این ۴۱ سال چند هزار داور به بررسی آثار پرداختند که یک پشتوانه ارزشمند علمی است و امیدوارم در آینده نیز رشد و شکوفایی آن را شاهد باشیم. از وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی، دکتر اسماعیلی که نگاه ویژه‌ای به این جایزه مهم و رویداد ارزشمند داشتند نیز تشکر می‌کنم.
علم با سکوت و گوش کردن شروع میشود
حجت‌الاسلام حمید پارسانیا، دبیر علمی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران نیز در این مراسم گفت: کتاب محل ظهور و نقطه اتصال معنا از قلمرو دریافت شخص به عرصه فرهنگ و جامعه است. امام باقر(ع) در روایتی از نبی اکرم(ص) نقل می‌کنند که از ایشان پرسیده بودند که معرفت و علم چیست و پیامبر فرمودند علم با سکوت و گوش کردن شروع میشود، سپس انفتاح، حفظ کردن و عمل و نشر آن نیز نقاط بعدی است.
وی افزود: انسان با فرهنگ و جامعه با تاریخ پیوند خورده است و اگر گشایشی وجود دارد از درون قلب انسان واقع میشود اما ورود معنا به عرصه زندگی و زیست عمومی از کانال و مسیر وجود انسان متفکر شروع میشود. این مسیر بروز و ظهور که از فرد به جمع بیاید، وقتی به بیان و زبان درآید و به کتابت برسد بهترین میراث انسان میشود. در روایات آمده است که کتاب‌های خود را میراث خود برای فرزندانتان قرار دهید.
دبیر علمی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: این مسیر با اهل قلم، تفکر و کسانی که آنچه را یافته‌اند به عرضه می‌گذارند و به قلم و نوشتار کتابت می‌آوردند طی میشود، اما این روند هنوز میانه راه است. وقتی کار اهل قلم تجلیل و بزرگ داشته میشود، آن کار یک برد و وسعت فرهنگی پیدا می‌کند و به صورت یک سنت درمی‌آید. کلمه توحید را انسان می‌گوید و حقایقی بر او منکشف میشود، اما وقتی کلمه توحید شعار میشود، هویت و مسیر جدیدی پیدا می‌کند و زمانی که به عنوان یک سنت در فرهنگ و جامعه شکل گرفت، استوار میشود.
پارسانیا اضافه کرد: وقتی کار اهلم قلم بزرگ داشته شود و مراسمی برای بزرگداشت آن برگزار میشود، یعنی معرفت پاس داشته میشود و در عرصه فرهنگ، حریم آن محترم شمرده میشود. لذا این جلسه نیز امری مقدس است و این حکایت از تقوا و نیت ما به معنا و مسیر پیش رو دارد. این سنتی ۴۱ ساله در جمهوری اسلامی ایران است و آثاری که برای مسیر زیست و زندگی خلق و عرضه شده، با این نشست‌ها و حضورها ماندگار میشود. همان‌گونه که یک امر ناپسند با نگفتنش می‌میرد، امر پسندیده با گفتن مدام و تکرار آن زنده می‌ماند و راه را برای نسل‌های بعد باز می‌کند.
