در نشست دوازدهمین نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس و مقاومت مطرح شد: بیش از ۶۰۰ عنوان کتاب حوزه دفاع مقدس به ۱۵ زبان زنده دنیا ترجمه شده است.
نشست خبری «دوازدهمین نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس و مقاومت» چهارشنبه (دوازدهم مهرماه ۱۴۰۲) با حضور علی رمضانی؛ مدیر عامل خانه کتاب و ادبیات ایران، سردار عبدالرضا آزادی؛ رئیس سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سپاه و بسیج و اصحاب رسانه در سرای کتاب خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
حضور ۱۰۰ ناشر از ۲۸ استان کشور در نمایشگاه دفاع مقدس
در ابتدای این نشست، علی رمضانی با بیان اینکه برگزاری نمایشگاه تخصصی کتاب دفاع مقدس و مقاومت به ترویج فرهنگ این حوزه در جامعه کمک می‌کند، گفت: این موضوع از مضامینی است که در دهه‌های گذشته آغازی درخشان و استمرار پرشتابی توسط ناشران داشته است. نویسندگان کشور تاکنون در آثارشان به موضوع دفاع مقدس، مقاومت و مضامین پیرامون آن پرداخته‌اند. وظیفه خانه کتاب و ادبیات ایران این است که به مجموعه‌های متولی این حوزه کمک کند تا در یک رزمایش سالانه همه آنچه در این حوزه تولید و عرضه شده به نگاه و انتخاب مخاطب برسد تا این همگرایی و تقسیم موضوعات که به صورت نانوشته در این نمایشگاه‌ها صورت می‌گیرد باعث هم‌افزایی ناشران مختلف این حوزه شود.
او ادامه داد: آنچه که موید حرکت پرشتاب و جریان قوی تولید آثار دفاع مقدس است توجه ویژه مقام معظم رهبری(مدظله العالی) با تقریظ‌های مستمری است که بر آثار این حوزه دارند. بخش عمده آثار تقریظ شده از سوی رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) مربوط به موضوعات دفاع مقدس و همچنین نقش زنان، همسران و مادران شهدا در دفاع مقدس است؛ موضوعی که مستمرا توصیه شده تا زمانی که این افراد در دسترس هستند خاطرات آنها را ثبت، ضبط و منتشر کنید. این آثار بعد از توجه مقام معظم رهبری(مدظله العالی) مورد استقبال و توجه مردم نیز قرار می‌گیرند. مستند این حرف آمارهایی است که در نمایشگاه مجازی کتاب تهران، نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و سامانه خرید از کتابفروشی ثبت شده است. مردم در این بسترها مستقیما نقش‌آفرینی و انتخاب می‌کنند. شبهه‌ای مطرح است که این آثار عمدتا مورد حمایت سازمان‌ها و ارگان‌ها هستند اما آمار خرید مردم و ارسال کتاب‌ها به آدرس‌های شخصی خودشان مثال نقضی برای رفع این شبهه است.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران همچنین مطرح کرد: در آثار پرفروش نمایشگاه‌های مجازی کتاب که دقیق‌ترین آمار از نظر ذائقه‌سنجی است آثار دفاع مقدس در رتبه بالایی قرار دارد. حداقل ۱۰ تا ۱۵ عنوان کتاب از ۵۰ کتاب اول، مربوط به حوزه دفاع مقدس است. نمایشگاه‌های تخصصی به ناشران و نویسندگان کمک می‌کند از دیگر آثار منتشر شده در کشور مطلع شوند. سال گذشته به جز نمایشگاه تخصصی دفاع مقدس که در قم برگزار شد، نمایشگاه تخصصی دین، نمایشگاه تخصصی کودک و نوجوان و نمایشگاه تخصصی دانشگاهی را تجربه کرده‌ایم که از طریق خروجی‌های خبری خانه کتاب و ادبیات ایران یا حضور در این نمایشگاه‌ها از برگزاری آن مطلع شده‌اید.
وی افزود: آخرین نمایشگاه تخصصی کتاب در آبان ماه سال گذشته در قم برگزار شد و از فاصله نمایشگاه قبلی تا این نمایشگاه ناشران کشور مجموعا هزار و ۵۵۴ عنوان کتاب جدید در حوزه دفاع مقدس منتشر کرده‌اند و ۶۰۵ عنوان کتاب نیز در این حوزه تجدید چاپ شده‌اند. بنابراین طی ۱۱ ماه، دو هزار و ۱۵۹ عنوان کتاب چاپ یا تجدید چاپ شده است.
رمضانی به زمان برگزاری دوازدهمین نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس و مقاومت اشاره کرد و گفت: این نمایشگاه از ۱۵ تا ۲۱ مهر ماه ۱۴۰۲ در استان همدان در مساحتی به متراژ بیش از ۴هزار متر مربع برگزار می‌شود و علاقه‌مندان می‌توانند از ساعت ۹ تا ۱۲ و ۱۶ تا ۲۰ از کتاب‌های عرضه شده در این نمایشگاه دیدن کنند. افتتاحیه این نمایشگاه پانزدهم مهر ماه ۱۴۰۲ در استان همدان برگزار می‌شود. ناشران از ۲۸ شهریور ماه تا هفتم مهر ماه سال جاری فرصت داشتند در این نمایشگاه ثبت‌نام کنند و قریب به ۱۰۰ ناشر از ۲۸ استان کشور در این نمایشگاه کتاب‌های خود را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار می‌دهند. این آمار نشان می‌دهد تولید و نشر آثار مرتبط با موضوع دفاع مقدس در همه استان‌ها پراکنده است و یک پویش ملی و کشوری در این حوزه در حال وقوع است.
او با بیان اینکه فعالیت در حوزه دفاع مقدس در خانه کتاب و ادبیات ایران یک کار مستمر است، ادامه داد: نشست‌هایی مرتبط با موضوع دفاع مقدس در این مجموعه برگزار می‌شود؛ همچنین این موضوع در خبرگزاری کتاب ایران، تلویزیون اینترنتی کتاب و نمایشگاه‌های خارجی یک موضوع ثابت برای تولید برنامه و محتوا است.
نویسنده و ناشر؛ پایه و محور معرفی کتاب
رمضانی درباره اینکه غیر از تقریظ مقام معظم رهبری(مدظله العالی) چه چیزی می‌تواند در پرفروش شدن کتاب و شناساندن آن به جامعه تاثیرگذار باشد، عنوان کرد: پایه و محور معرفی کتاب، نویسنده و ناشر است که نباید کار کتاب را بعد از چاپ، تمام شده تصور کنند بلکه باید به ادامه آن فکر کنند. خانه کتاب و ادبیات ایران از ابتدای سال تاکنون ۶۷ نشست و ماهانه بیش از ۱۰ نشست معرفی آثار دفاع مقدس را در سرای کتاب برگزار کرد. در شبکه تلویزیونی کتاب ۶۰ کتاب دیگر معرفی شد و در خبرگزاری کتاب ایران بیش از ۲هزار عنوان مطلب درباره آثار دفاع مقدس و موضوعات مرتبط با آن منتشر شده است. ما تمام ابزارهای تبلیغی و ترویجی خودمان را برای استفاده از آثار منتشر شده در کشور به کار گرفته‌ایم. رونمایی از پوستر «جایزه ادبی شهید حدادیان» و معرفی کتاب «قصه ننه علی» از جمله این برنامه‌ها بود. توجه به موضوع ارتقاء کیفی آثار دفاع مقدس از سوی ما پیگیری می‌شود. در این حوزه مانند سایر حوزه‌ها، آثار پرشماری در قله قرار گرفته‌اند و آثاری در دامنه هستند و باید به نویسندگان و ناشران آنها کمک کنیم تا شاهد ارتقاء کیفی آثارشان باشیم. برگزاری نشست آموزشی نویسندگان حوزه دفاع مقدس مربوط به ارتش جمهوری اسلامی ایران از جمله برنامه‌های تدارک دیده شده برای تحقق این هدف بود. تلاش می‌کنیم به همه حوزه‌های این موضوع از تولید اثر تا تبلیغ و ترویج آن توجه کنیم. همچنین در برنامه‌های «آزمایشگاه کتاب» و «کلینیک نشر» در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به ناشران توجه کرده‌ایم. به ناشران آموزش می‌دهیم چگونه اثر خود را تبلیغ و ترویج کنند تا به یک اثر پرفروش تبدیل شود. هر چند آثار دفاع مقدس به لحاظ توجه عموم مردم و مقام معظم رهبری(مدظله العالی) جزو آثار پرفروش کشور قرار دارند.
نمایشگاه‌های استانی با ترکیب جدید برگزار می‌شوند
وی ادامه داد: خانه کتاب و ادبیات ایران در تعامل با انجمن سینمای جوان بحث اقتباس در حوزه دفاع مقدس را مورد توجه قرار داده است. بسیاری از آثار دفاع مقدس که این روزها در پرده سینما یا در تصویر تلویزیون می‌بینید مانند سریال «عاشورا» مستند به آثار مکتوب دفاع مقدس هستند اما گاهی به آثار اولیه اشاره نمی‌شود. در جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران در سال گذشته در بخش اقتباس به اثری با موضوع دفاع مقدس جایزه دادیم و از تهیه‌کننده و کارگردان آن خواستیم اثری که فیلم کوتاه را از آن ساختند، معرفی کنند. اهالی رسانه نیز این موضوع را پیگیری کنند چرا که نقش جدی و اساسی در پرفروش شدن کتاب‌ها بر عهده رسانه است.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران به شیوه برگزاری دوازدهمین نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس و مقاومت اشاره کرد و گفت: در آینده نزدیک نمایشگاه‌های استانی با یک ترکیب جدیدی برگزار خواهند شد. همکاران ما تلاش کردند زیرساخت‌های فنی برای برگزاری بخش مجازی این نمایشگاه را فراهم کنند اما این امکان مقدور نشد و مانند سال‌های گذشته این نمایشگاه صرفا به صورت حضوری برگزار می‌شود. اما مسئولان استان قول مساعد دادند تا حضور مردم را در نمایشگاه تسهیل کنند.
علی رمضانی در پایان به ترجمه آثار دفاع مقدس اشاره و بیان کرد: عمده آثار این حوزه به زبان عربی و انگلیسی ترجمه شده‌اند و بخشی هم به زبان‌های روسی، اردو و اسپانیایی از سوی ناشران خارجی و ایرانی عرضه شده‌اند. بنابراین از دو هزار و ۱۵۹ عنوان کتاب منتشر شده طی ۱۱ ماه گذشته، ۵۵ عنوان کتاب ترجمه است.
ادبیات و کتاب؛ گونه‌های شاخص حوزه هنر
در ادامه این آیین، سردار عبدالرضا آزادی با بیان اینکه دفاع مقدس در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مدظله العالی) یک گنج است، گفت: با کمک اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه باید ابعاد این گنج را استخراج و با زبان هنر و رسانه به مخاطبان به ویژه نسل جوان و نوجوان منتقل کرد. ریزه‌کاری‌های دفاع مقدس و مقاومت، زندگی شهدا و ایثارگران جز با زبان هنر منتقل نمی‌شود. یکی از گونه‌های شاخص حوزه هنر، ادبیات و کتاب است. کتاب یکی از گونه‌هایی است که با کمک آن می‌توانیم حماسه‌های دوران دفاع مقدس و مقاومت، سبک زندگی شهدا و افتخارات این ملت بزرگ را با آن منتقل کنیم. باید در قالب داستان، رمان، خاطره، شعر و همه گونه‌های ادبی بتوانیم به سهم خود، این رویداد بزرگ و حادثه تاریخی را منتقل کنیم.
وی افزود: دوازدهمین نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس و مقاومت همزمان با دومین کنگره ملی هشت هزار شهید استان همدان با حضور یکصد ناشر تخصصی در حوزه دفاع مقدس و مقاومت در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی استان همدان برگزار می‌شود. یکی از اهداف برگزاری این نمایشگاه، ترویج فرهنگ مکتوب ایثار و شهادت و موضوع کتاب و کتابخوانی به ویژه در عرصه دفاع مقدس و مقاومت است. بعد از دفاع مقدس و تاکنون و حتی در دوران دفاع مقدس، آثار خوبی درباره این موضوع در کشور ما منتشر شده است و بسیاری از آثار از سوی مقام معظم رهبری(مدظله العالی) تقریظ شده‌اند و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته‌اند. آثار این حوزه هر چه بهتر و بیشتر دیده و معرفی شوند به ترویج فرهنگ ایثار و مقاومت و کتاب و کتابخوانی کمک می‌کنند و یک پشتیبانی معنوی از ناشران فعال عرصه دفاع مقدس را فراهم می‌کند. ناشران و نویسندگان وقتی ببینند این آثار از سوی جامعه مورد استقبال قرار گرفته است برای سرمایه‌گذاری و صرف وقت در این حوزه بیشتر تلاش می‌کنند. در نتیجه شاهد آثار و تولیدات فاخر و جدیدتری در این حوزه خواهیم بود.
آزادی به برنامه‌های جانبی دوازدهمین نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس و مقاومت اشاره و عنوان کرد: در طول نمایشگاه، نشست‌های جنبی با حضور ناشران و نویسندگان برگزار می‌شود و امیدوارم این نشست‌ها بیشتر و بهتر از سال‌های گذشته بتوانند ناشران، کتاب‌ها و گونه‌های جدید عرضه شده در نمایشگاه را معرفی کنند. همچنین پیش‌بینی شده رسانه‌های استانی به ویژه صدا و سیمای استان همدان این نمایشگاه و آثار عرضه شده در آن را معرفی کنند تا مردم استان و حتی استان‌های هم‌جوار در جریان این رویداد قرار بگیرند. استقبال مردم، موفقیت نمایشگاه و دیده شدن آثار تولید شده ناشران را به همراه دارد.
عرضه ۷هزار عنوان کتاب در نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس و مقاومت
او بیان کرد: ۷هزار عنوان کتاب از سوی ناشران در گونه‌های مختلف خاطره، زندگی‌نامه، پژوهش، داستان کوتاه و بلند، رمان، تاریخ شفاهی و… برای سنین و گروه‌های مختلف کودک نوجوان، خانواده، زنان و اقشار مختلف در این نمایشگاه عرضه شده است. در حوزه بین‌المللی نیز آثار ترجمه شده را در نمایشگاه عرضه خواهیم کرد.
وی به حضور و معرفی فعالیت‌های جهادی در دوازدهمین نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس اشاره کرد و گفت: امسال با رایزنی‌های انجام شده و با مشورت نیروی قدس سپاه پاسداران قرار شد حضور آنها فراتر از نمایشگاه باشد و فعالیت‌ها، جهاد و مقاومت آنها معرفی شود. در این دوره از نمایشگاه، حضور و معرفی فعالیت‌ها و آثار فرهنگی را با محوریت لشکر فاطمیون خواهیم داشت. امیدوارم برای نمایشگاه کتاب سال آینده بتوانیم با همکاری خانه کتاب و ادبیات ایران فراخوان بین‌المللی این نمایشگاه را منتشر کنیم.
تدوین «سند اعتلای نشر و ادبیات دفاع مقدس»
او در ادامه سخنان خود افزود: در دوره کنونی به موضوع زبان تبیین بیشتر از همه دوره‌ها نیاز داریم. در این زمینه «سند اعتلای نشر و ادبیات دفاع مقدس» را تدوین کردیم که در مسیر تصویب است. بر اساس این سند می‌خواهیم وضعیت موجود را بشناسیم و بدانیم در کجا قرار گرفته‌ایم. آثار مکتوب دفاع مقدس، پیشینه درخشانی دارد و امروزه هم فعال است اما نیاز داریم خودمان را ارزیابی کنیم و بدانیم چه کتاب‌هایی در این حوزه منتشر می‌شود و جامعه از کدام کتاب‌ها استقبال می‌کند. در این سند ذائقه‌سنجی و مخاطب‌سنجی دیده می‌شود. این سند را برای ناشران سراسر کشور ارسال و نقطه نظرات آنها را دریافت کرده‌ایم. همچنین در این سند، کارگاه‌های توانمندسازی برای ناشران تدارک دیده شده است. در سال‌های اخیر همه استان‌ها در این حوزه فعال شده‌اند و شاهد رویش‌های ارزشمندی هستیم. البته در این چند سال به ویژه در حوزه بانوان شاهد رشد خوبی بوده‌ایم. حداقل یکصد نویسنده زن در حوزه دفاع مقدس قلم می‌زنند و آثار خوبی هم تولید می‌کنند. این نویسندگان در همه استان‌ها حضور دارند اما به رشد، تعالی، توانمندسازی، بالندگی و آموزش نیاز دارد. بنابراین کارگاه‌های آموزشی برای رشد و بالندگی نوقلمان در استان‌ها برگزار می‌کنیم.
وی ادامه داد: زمانی می‌توانیم در تبیین موفق باشیم که مخاطب و ذائقه او را خوب شناخته باشیم و این موضوع در این سند پیش‌بینی شده است. این سند یک برنامه پنج ساله است و با نگاه جهاد تبیین و دشمن‌شناسی در حال حرکت است و باید ببینیم دشمن با چه زبانی فکر و ذهن جوانان ما را نشانه رفته است و نویسنده متناسب با آن قلم بزند. امیدوارم در حوزه‌های مورد اشاره با نگاه به جهاد تبیین، شاهد رشد، دگرگونی و تحول در حوزه تولید کتاب و آثار مکتوب باشیم.
آزادی درباره تولیدات اقتباسی از کتاب‌های منتشر شده توضیح داد و گفت: خوشبختانه این موضوع در دستور کار تولیدکنندگان فیلم‌های سینمایی، سریال و مستند قرار گرفته است. سالانه حدود ۱۰ کنگره استانی پیش‌بینی شده که از آنها می‌توان حداقل یک تولید فاخر سینمایی یا سریال توقع داشت. کنگره‌های سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ آغاز به کار کردند و امیدوارم نتایج آنها را تا پایان سال و سال آینده ببینیم. بخشی از آثاری که تولید می‌شود فیلم‌نامه‌های آنها اقتباسی خواهد بود. در حوزه دفاع مقدس، کتاب‌ها، رمان‌ها، داستان‌ها و خاطرات خوبی نوشته شده است و امید است فیلم‌نامه‌نویسان بتوانند از این آثار بهره‌مند شوند و بخشی از آثار ما اقتباسی باشند.
وی در پایان به موضوع ترجمه آثار دفاع مقدس به زبان‌های بین‌المللی اشاره کرد و گفت: در انتشارات فاتحان و بنیاد فرهنگی روایت بیشترین آثار به زبان‌های عربی و انگلیسی ترجمه شده است و در «سند اعتلای نشر و ادبیات دفاع مقدس» ترجمه این آثار با قوت بیشتری ادامه پیدا می‌کند. تعاملی با جبهه مقاومت انجام داده‌ایم و آنها هم از این موضوع و برگزاری نمایشگاه کتاب در لبنان، سوریه و عراق استقبال کردند اما تحقق این هدف مستلزم توافقات بین‌المللی است.
ترجمه بیش از ۶۰۰ عنوان کتاب حوزه دفاع مقدس به ۱۵ زبان زنده دنیا
در پایان این نشست، سردار علی ناظری گفت: این نکته مهم است که مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در هفته دفاع مقدس سال ۱۳۹۷ بحثی به عنوان نهضت ترجمه آثار دفاع مقدس مطرح کردند. از آن روز تا اکنون بیش از ۶۰۰ عنوان کتاب به ۱۵ زبان زنده دنیا ترجمه شده است. دستگاه‌های مختلفی این کار را انجام می‌دهند اما همچنان نیاز به تقویت دارد. این‌ها فقط کتاب‌هایی هستند که در ایران تولید، ترجمه و توزیع شده است. بیش از یک دوم آنها توسط مترجمان خارجی ترجمه شده است.
