عدم استفاده از ظرفیت زبان فارسی در تعامل با دنیا یک خطای محاسباتی، آن هم در نقطه اوج جنگ شناختی دشمن محسوب میشود.
حجتاسلام والمسلمین محمدمهدی ایمانیپور رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به تازگی یادداشتی با عنوان «قدرت زبان فارسی در مهار جنگ شناختی دشمنان» نوشته که در این یادداشت آمده است؛
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار جمعی از شاعران و اهالی فرهنگ و ادب فارسی، به نکات ارزندهای در خصوص ماهیت ادبیات و شعر فارسی و جایابی آن در حوزه جهاد تبیین و جنگ رسانهای با دشمنان اشاره فرمودند. معظم له در این خصوص تاکید کردند: “در عرصه جنگ رسانهای، باید از میراث کمنظیر شعر و ادب فارسی بهعنوان رسانهای قدرتمند و اثرگذار و نافذ به بهترین وجه استفاده شود و پیامهای دینی، تمدنی، ایرانیگری و ایستادگی و شجاعت به افکار عمومی دنیا منتقل شود.”
در تبیین فرمایشات رهبر حکیم انقلاب اسلامی، لازم است چند نکته اساسی را مدنظر قرار دهیم؛
نخست اینکه شعر و ادبیات فارسی نه یک ابزار ساده انتقال پیام، بلکه رسانهای مهم و تأثیرگذار در دوران جنگ رسانهای است. بر همین مبنا، تثبیت و تقویت جایگاه زبان غنی فارسی در دنیای امروز یک راهبرد جدی به شمار میآید. باید توجه داشت که ادبیات و شعر ذاتاً با طبیعت و فطرت انسانها ارتباط برقرار میکند و نظم و نثری که منطبق بر این سرشت الهی و خدادادی باشد، بر روح و جان انسانها تأثیر بسزایی خواهد گذاشت. بدون شک لطافت، ظرافت و مضامین عمیقی که در ادبیات فارسی وجود داشته و دارد، قابل قیاس با ادبیات کلاسیک بسیاری از کشورها و تمدنها نیست. بنابراین، باید از این مزیت در راستای ایجاد یک تعامل فراگیر فرهنگی -تمدنی با دنیا استفاده کرد.
نکته دیگر اینکه عدم استفاده از ظرفیت زبان فارسی در تعامل با دنیا یا جایابی محدود آن در قاموس مراودات بینالمللی، یک خطای محاسباتی، آن هم در نقطه اوج جنگ شناختی دشمن محسوب میشود.نظریه پردازان غربی در روند جهانی سازی (مطابق نظریه دهکده جهانی مک لوهان)، تلاش کردهاند فرهنگها و خرده فرهنگها را هدف قرار داده و تمدنهای اصیل را نابود یا تحریف کنند. در این مناقشه تمام عیار که شاهد تکمیل اجزای آن از سوی دشمنان هستیم، زبان فارسی نقش دژی محکم و استوار را ایفا میکند. به جرأت میتوان گفت که ظرفیت تعاملی با دنیا از طریق نثر و نظم فارسی نامحدود است و هر اندازه در این مسیر حرکت کنیم، فرصتهای بیشتری برای ما خلق خواهد شد.
نکته سوم، معطوف به جایگاه زبان فارسی در مواجهه با جنگ شناختی دشمن است. راهبرد کلان دشمنان در عرصه جنگ رسانهای و شناختی به گونه ایست که اصلیترین لایه ذهن، یعنی “باورها”را هدف قرار میدهد. اتفاقاً مخاطب شعر و نثر اصیل و غنی فارسی نیز باورهای درونی و غیر قابل انکار انسانهاست. از همین نکته ظریف میتوان دریافت که زبان فارسی چگونه هسته اصلی شناخت و باور انسان را در مواجهه با امواج سهمگین توطئهها و طغیانهای فکری دشمن ساز حفظ میکند. در جنگ شناختی دشمنان، تلاطم ذهنی افراد در مسیر گذار از خویشتن تعریف میشود و شعر و نثر اصیل و پویای فارسی انسانها را به بازگشت به خویشتن و تعامل سازنده واقعی با همنوعان خویش بر اساس الگوهای زندگی فردی، اجتماعی و بینالمللی خداپسندانه فرا میخواند. تاکید رهبر معظم انقلاب در خصوص استفاده از «الفاظ محکم و استوار»، «مضمونیابی صحیح» و «بیان با کیفیت موضوعات» در عرصه شعر و ادب، ناظر بر همین حقیقت است. بدیهی است که در چنین مجرای بی همتا و ارزندهای، پیامهای دینی، اخلاقی، تمدنی و ایرانی ما به بهترین نحو ممکن و به دور از تحریف و کژتابی دیگران به مخاطبان دیگر کشورها عرضه خواهد شد.
نکته پایانی اینکه؛ فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی ناظر بر آن است که در قبال زبان فارسی، نباید صرفاً نگاهی شکلی و رایج داشت، بلکه باید آن را در مسیر جنگ نرم با دشمنان به کار گرفت. این نکته مهم، مصداق ضرورت کنشگری فعال و پویا در عرصه جهانی بر مبنای داشتههای بی نظیر فرهنگ ایرانی – اسلامی است که بدون شک ادبیات فارسی یکی از مهمترین آنهاست. بنابراین، باید نگاه محدود به شعر و ادبیات فارسی را با نگاهی جامع، روشمند و نتیجهگرایانه جایگزین کرد و در عرضه بینالمللی آن، از تمامی روشهای نوین و خلاقانه کمک گرفت.
تاکید مجدد رهبر حکیم انقلاب اسلامی به ضرورت شکلگیری «نهضت ترجمه»، علیرغم تلاشهای صورت گرفته تا به امروز، حاکی از ضعف موجود در این عرصه است. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان قرارگاه دیپلماسی فرهنگی کشور، این رویکرد تعیین کننده را نصب العین خود قرار داده و در این مسیر از ایدهها، ابتکار عملها و تجارب موفق، استقبال خواهد کرد.