علی تمیزل گفت: از نظر مردم ترکیه زبان فارسی یک زبان خارجی نیست بلکه یک زبان فرهنگی است. در بسیاری از دانشگاه‌های ترکیه گروه‌های زبان و ادبیات فارسی وجود دارد.
پروفسور علی تمیزل از استادان زبان و ادبیات فارسی اهل کشور ترکیه است که ۳۲ سال سابقه فعالیت در این عرصه را دارد. او حدودا ۱۰ سال رئیس گروه فارسی دانشگاه سلجوق و پنج سال مدیر موسسه مولوی شناسی بوده است و در حال حاضر ریاست دانشکده ادبیات دانشگاه سلجوق در شهر قونیه را بر عهده دارد. علاوه بر این او به مدت چهار سال در دانشگاه علامه طباطبایی تهران به عنوان استاد مدعو در حوزه زبان ترکی استانبولی مشغول به فعالیت بود.
تمیزل علاوه بر تدریس، دستی بر نگارش مقاله و کتاب هم دارد. «قسطاس الشعر در علم عروض» از جمله آثاری است که وی بر آن حاشیه‌نویسی کرده است. او همچنین مقالاتی برای ویژه‌نامه دایره‌المعارف بزرگ اسلامی نوشته و در بسیاری از همایش‌های حضوری و مجازی در ایران شرکت کرده است. نشان علمی و جایزه فرهنگی کنگره بین‌المللی شهریار نیز به وی اعطا شده است.
به مناسبت هفته کتاب سی‌ودوم درباره هفته کتاب ایران، وضعیت زبان فارسی در کشور ترکیه و دیگر کشورهای همسایه با این زبان‌شناس و مدرس زبان فارسی به گفت‌وگو نشستیم.
علی تمیزل درباره لزوم برگزاری رویدادی حول محور کتاب در یک کشور گفت: من بابت برگزاری هفته کتاب تبریک می‌گویم. این رویداد مانند نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران یک اتفاق مهم است. اینکه این رویداد در فصل پاییز و همزمان با فعالیت مدارس و دانشگاه‌ها برگزار می‌شود باعث می‌شود که سازمان‌های آموزشی از فرصتش استفاده کنند. ما در ترکیه هم رویدادهای مشابهی داریم. من این روزها در استان قونیه و شهر مولانا هستم و رویدادی مشابه هفته کتاب در حال برگزاری است. این رویداد یازده سال است که جریان دارد.
وی افزود: رویداد مشابه هفته کتاب ایران در ترکیه، فقط منحصر به این زمان نیست. ناشران دولتی و خصوصی در این رویداد که به عنوان روزهای کتاب برگزار می‌شود شرکت می‌کنند. علاوه بر این‌ها، در روز چندین سخنرانی با موضوعات مختلف هم برگزار می‌شود. نویسندگان در این رویداد حضور دارند و آثار خود را برای دوست‌داران کتاب امضا می‌کنند.
تمیزل درخصوص امکان برگزاری مشترک رویدادهای فرهنگی با دیگر کشورها بیان کرد: ایران و ترکیه روابط قوی و خوبی دارند. در نمایشگاهی که سال‌های قبل در دانشگاه برگزار کردیم از موسیقی ایرانی بهره بردیم. این موارد یک فرهنگ و دوستی مشترک بین اتباع ایران و ترکیه ایجاد می‌کند. وقتی از این موارد برای دیپلماسی فرهنگی استفاده می‌کنیم باعث پیشرفت در دیپلماسی سیاسی هم می‌شویم. ترکیه و ایران همیشه از این فرصت‌ها استفاده می‌کنند.
این مدرس و پژوهشگر زبان فارسی ادامه داد: ما قبل از کرونا هم همایشی در دانشگاه سلجوق با عنوان مشترکات تاریخی، فرهنگی و ادبی ایران و ترکیه برگزار کردیم. چند ماه پیش تصمیم داشتیم که مجددا برنامه مشابهی را در تهران یا اصفهان برگزار کنیم، اما متاسفانه با سقوط بالگرد رئیس جمهور فقید ایران این برنامه لغو شد.
تمیزل در پاسخ به این سوال که «مردم ترکیه چقدر با زبان و ادبیات فارسی آشنایی دارند؟» گفت: دروسی که در مدارس و خانقاه‌های دوران سلجوقیان و عثمانیان در آناتولی تدریس می‌شد به زبان فارسی بود. همچنین بسیاری از کتاب‌های تاریخی و عرفانی به زبان ترکی عثمانی ترجمه شده است. این سنت همچنان ادامه دارد و آثار زیادی از فارسی به ترکی ترجمه شده است. بسیاری از وزرای عثمانی هم به زبان فارسی شعر سروده‌اند. به همین خاطر مردم ما با زبان فارسی آشنایی خوبی دارند.
وی افزود: به طور کل کتاب‌ها اثر مهمی در دیپلماسی فرهنگی بین کشورها دارند و در طول تاریخ این نقش را ایفا کرده‌اند. کتاب‌هایی که از فارسی به ترکی و از ترکی به فارسی ترجمه شده‌اند، آشنایی بیشتر را بین دو ملت بوجود آورده‌اند و به همین خاطر روابط خوب فرهنگی بین دو کشور برقرار است.
رییس دانشکده ادبیات دانشگاه سلجوق در بخش دیگری از سخنان خود به نوع نگاه مردم ترکیه به زبان فارسی اشاره کرد و ادامه داد: از نظر مردم ترکیه زبان فارسی یک زبان خارجی نیست بلکه یک زبان فرهنگی است. در بسیاری از دانشگاه‌های ترکیه گروه‌های زبان و ادبیات فارسی وجود دارد. همچنین در فرهنگستان‌ها هم کلاس‌های زبان فارسی تشکیل دادیم. تعدادی زیادی دانش‌آموز داریم که به زبان فارسی تحصیل می‌کنند. زبان فارسی زبان اندیشه و افکار ماست. به این جهت زبان فارسی در ترکیه بسیار ارزشمند است.
