راشد عباس؛ مترجم و كارشناس حوزه پاكستان گفت: زبان اردو در سايه زبان فارسی نقش گرفته و به كمال رسيده است. وقتي درباره يك اديب يا شاعر صحبت می‌كنيم امكان ندارد بگوييم فارسی يا اردو را بهتر می‌داند، چراكه اديب اردو اگر فارسی نداند شاعر محسوب نمیشود.
نشست «ميراث فراگير» (گستره زبان فارسي در جهان از نگاه مقام معظم رهبري) و رونمايي از آثار مقام معظم رهبري(مدظله العالی) به زبان‌هاي بنگالي، سواحيلي و اردو عصر جمعه (بیست‌ونهم ارديبهشت‌ماه ۱۴۰۲) در سراي ملل برگزار شد.
در اين برنامه، محمد اخگري، معاون بين‌الملل مؤسسه انقلاب اسلامي، محمدحسن مقيسه پژوهشگر و تدوينگر كتاب ميراث فراگير، سلوم‌بنديرامكوكي، مترجم و پژوهشگر زبان سواحيلي، راشد عباس، مترجم و كارشناس حوزه پاكستان، سيد حسن صحت، رايزن فرهنگي سابق ايران در بنگلادش، بلرام شكلا، رايزن فرهنگي هندوستان در ايران و سهيل اسعد، رئيس مؤسسه فيكا آموزش به زبان فارسي در ونزوئلا حضور داشتند.
زبان ملت‌ها را آشتي مي‌دهد
اخگري در ابتداي اين نشست گفت: يكي از كارهايي كه در معاونت امور بين‌الملل انقلاب اسلامي انجام مي‌شود مناسب‌سازي متن است، گفتارهاي رهبر انقلاب اسلامي يك روزي از بنگالي به عثماني كشيده است و اين گفتارها در ديوان‌ها هم موجود است؛ كتاب «ميراث فراگير» توسط محمدحسن مقيسه به زبان بنگالي منتشر شده است.
وي افزود: ترجمه اردوي اين كتاب توسط دكتر راشد انجام شده است. البته اين كتاب به تمام زبان‌هاي منطقه تمدني ايران ترجمه شده و به نحو شايسته‌اي پخش مي‌شود، چراكه بايد به زبان فارسي در جهان بپردازيم.
اخگري گفت: با توجه به يادداشت كتاب «سلول شماره ۱۴» كه رهبري در آن شناخت ملت‌ها را يادآور شدند، زبان يكي از اين بسترهاست كه ملت‌ها را آشتي مي‌دهد. مؤسسه انقلاب اسلامي با همكاري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي برخي كتاب‌ها را منتشر كرده است كه تعدادي از آنها در اين جلسه رونمايي مي‌شود اما رويكرد مهم اين جلسه تفكر رهبر انقلاب(مدظله العالی) است.
انتشار زبان فارسي را نمي‌توان منكر شد
محمدحسن مقيسه در ادامه گفت: پرداختن به زبان فارسي جز وظايف ماست. ايرانيان در طول تاريخ از چند چيز مراقبت كردند؛ زبان، فرهنگ و جغرافيا به رغم اينكه حكومت‌هايي وجود داشتند كه با مردم ايران همساز نبودند اما اجداد ما از ميراث فرهنگي و معنوي خود همانند ميراث مادري دفاع مي‌كردند.
وی در ادامه بیان کرد: انتشار زبان فارسي را نمي‌توان منكر شد چراكه اين زبان در ذات داراي ويژگي‌هايي از جمله رواني، موسيقي متناسب با روح انساني و ايستايي در برابر واژگان، تحمل، بردباري و حمل بسياري از علوم و حكم را داراست.
وي افزود: اقبال لاهوري شخصيتي بود كه به زبان انگليسي سخن مي‌گفت و به زبان عربي و آلماني مسلط بود. زبان اردو نيز زبان مادري‌اش بود، اما در ديوانش۱۵ هزار بيت شعر دارد كه ۶ هزار مورد آن به زبان اردو و ۹ هزار مورد آن به زبان فارسي مرتبط است و اين زبان را زبان مادري خود مي‌داند.
پژوهشگر و تدوينگر كتاب ميراث فراگير، همچنین مطرح کرد: وقتي ديوان اردوي لاهوري را مي‌بينيم؛ اگر دو يا سه بيت شعر اردو وجود داشته باشد دو يا سه بيت شعر فارسي نيز گفته است؛ يعني در زبان اردو هم نتوانسته از فارسي دست بكشد. او ابيات درخشاني براي ما گذاشته و با وجود اينكه به شيريني زبان اردو اشاره كرده كفه آثارش به زبان فارسي سنگيني مي‌كند.
فارسي ريشه در تمدن بنگلادش دارد
سيدحسن صحت از ديگر سخنرانان اين جلسه در ادامه گفت: نزديك سه سال و نيم كه رايزن فرهنگي ايران بودم توفيق داشتم كه ۱۲ كتاب را از زبان فارسي به بنگالي چاپ كنيم و در جامعه بنگلادش منتشر كرديم كه شش كتاب متعلق به رهبري بودند.
وي افزود: بنگلادش در شبه قاره جزئي از حوزه تمدني ايران بوده است و زبان فارسي۶۰۰ سال زبان رسمي اين كشور بوده است. اگرچه انگليسي‌ها تلاش كردند فارسي را حذف كنند اما چون فارسي ريشه در تمدن دارد اين كار انجام نشده است.
رايزن فرهنگي سابق ايران در بنگلادش ادامه داد: طبق تحقيقات، زبان فارسي زبان رسمي در گذشته تاريخي كشور ونزوئلاست و بسياري از افراد اشعار حافظ و سعدي را حفظ هستند؛ آنها در جشن‌ها شعري را از سعدي مي‌خوانند اما نمي‌دانند كه اين شعر منشأ فارسي دارد و فكرمي كنند جنبه تقريب جستن است.
وي افزود: در حال حاضر دانشجويان زبان و ادبيات فارسي در بنگلادش سه گروه در سه شهر هستند. همچنين بيش از هشت هزار واژه فارسي در بنگلادش وجود دارد و طبق تحقيق تيم تحقيقاتي بيش از ۷ هزار واژه و اصطلاح فارسي از اين زبان استخراج شده است.
صحت گفت: كلماتي مانند بازار، بادام، سجاده، بچه و مدرسه به راحتي در اين زبان استفاده مي‌شود و فكر مي‌كنند كه زبان بنگلادشي است و نمي‌دانند زبان فارسي است. زبان فارسي به قدري در بنگلا نفوذ كرده است كه باورش سخت است.
رايزن سابق فرهنگي ايران در بنگلادش اضافه کرد: در چنين كشوري يك اثر از رهبر انقلاب(مدظله العالی) به اين زبان مي‌تواند براي استادان و دانشجويان مفيد باشد. تمام تلاش و دقت ما نيز براي اين است كه آثاري در اين دسته، از استانداردهاي بالايي برخوردار باشد.
زبان اردو در سايه زبان فارسي نقش گرفته است
راشد عباس، ديگر سخنران اين جلسه گفت: زبان فارسي در پاكستان و شبه قاره نيز وجود دارد و تمام نكاتي كه درباره زبان اردو گفته شد درباره پاكستان نيز صدق مي‌كند، چراكه پاكستان و زبان اردو بيش از بنگلادش از فارسي تأثير گرفته است.
وي افزود: زبان اردو در سايه زبان فارسي نقش گرفته و به كمال رسيده است، وقتي درباره يك اديب يا شاعر صحبت مي‌كنيم امكان ندارد بگوييم فارسي يا اردو را بهتر مي‌داند؛ چراكه اديب اردو اگر فارسي نداند شاعر محسوب نمي‌شود.
راشد عباش گفت: زبان فارسي در شبه قاره؛ زبان شهر نشينان، علما، صوفيان، دربار، فضلا و غيره است و تمدن اردن ۸۰۰ ساله است كه از آن زمان زبان فارسي را داشتند. امير خسرو يا اسدالله غالب يك شاعر پشتو زبان هستند كه فارسي را غير از اردو و زبان فارسي بلد بودند؛ بنابراين زبان اردو، خواهر كوچك زبان فارسي است.
اميدوارم آخرين كتابي نباشد كه از رهبري منتشر مي‌شود
سلوم‌بنديرامكوكي، نيز در ادامه با اشاره به اینکه این كتاب بسيار باارزش است، مطرح کرد: رابطه قوي بين تانزانيا و ايران و ارتباط قوي بين اين دو زبان وجود دارد. كتاب «پيامبر رحمت» منحصر‌ترين كتاب به زبان سواحیلي درباره سيره پيامبر است. اين كتاب با توجه به زبان ساده مي‌تواند مفيد باشد و هركس از دانشجو يا غيره مي‌تواند آن را بخواند، اين كتاب باتوجه به كمياب بودن منحصربه‌فرد است.
وي افزود: در كشورهاي شرق آفريقا مردم تشنه معارف اهل‌بيت‌اند. زبان سواحیلي در حال حاضر در شرق آفريقا به‌عنوان زبان رسمي است و اميدوارم اين آخرين كتاب از رهبري نباشد كه به اين زبان منتشر مي‌شود.
زبان فارسي؛ زبان مشترک علماي تشيع
سهيل اسعد نيز اين نشست گفت: زبان فارسي مسئله‌اي است كه آثار عميقي دارد؛ مخصوصاً پس از پيروزي انقلاب. ما بايد نسبت به بحث زبان‌ها بدانيم كه ديگران چه انگيزه‌اي براي يادگيري زبان‌ها دارند. براي مثال بايد بدانيم مخاطبان به دنبال تكنولوژي، علوم مديريتي يا رسانه هستند.
وي افزود: در بسياري از كشورها افرادي كه چيني ياد مي‌گيرند به دنبال تجارت هستند اما چرا خيلي‌ها مي‌خواهند با زبان فارسي آشنا شوند؟ اولين پاسخ به اين سؤال عرفان و ادبيات عرفاني است كه بين نخبگان بسيار اقبال دارد؛ چراكه بسياري از افراد مي‌خواهند با زبان فارسي آشنا شوند. دومين دليل اين است كه مخاطبان مي‌خواهند با زبان فارسي آشنا شوند.
او با اشاره به اینکه ارتباط مستقيم علماي شيعه نيز يكي ديگر از دلايل آموزش زبان فارسي است، تاکید کرد: امروز تنها زبان مشترك علماي شيعه جهان، فارسي است. بنابراين جمهوري اسلامي توانسته زبان فارسي را زبان متشرك علماي تشيع قرار دهد. در اين روزها مي‌گويند روان‌شناسي بين همه علوم انساني حاكميت دارد اما بايد گفت در قرن ۲۱ روان‌شناسي با معنويت گره خورده است و بايد حتماً يك حرف معنوي وارد گفتمان روان‌شناسي شود كه تأثيرپذيري داشته باشد. زبان فارسي زبان مذهب و معنويت است و ما بايد از اين مسئله استفاده كنيم.
اسعد گفت: نمايشگاهي به نام «فيكا» در ونزوئلا راه‌اندازي كرديم كه نمايشگاه فرهنگ دوستي ايران و ونزوئلا است. همچنين از كتاب «سلول شماره ۱۴» رونمايي كرديم، در اين رويداد پيشنهاد شد به جاي اجراي يك نمايشگاه خاص، اين رويدادها يك امتداد زماني داشته باشند و تبديل به مؤسسه دوستي ايران و ونزوئلا شد كه در رأس آن زبان فارسي است.
حجتي، مدير مركز ترجمه معارف و علوم اسلامي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي نيز به موسسه دوستی ایران ونزوئلا اشاره کرد و در پايان گفت: يكي از وظايف اين مؤسسه شناسايي كتب فاخر و قابل ترجه است، كتابي مثل «ميراث فراگير» كه به زبان فارسي به ديگر كشورها مي‌پردازد قابليت ترجمه داشت. ما آمادگي داريم كه كتاب‌هاي راهگشا را عرضه و توسط ناشران خارجي ترجمه كنيم. طبعاً صحبت درباره اين كتاب در خصوص زبان فارسي مهم است. اميدواريم افتخار داشته باشيم كتاب‌ها را به زبان‌هاي مختلف ترجمه كنيم.
