سیدسلمان صفوی، رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن گفت: ادبیات عرفانی فارسی مشعلی است برای بیداری معنوی در دنیای کَمیّت زده غرب و سفیر فرهنگی ایران در غرب، ادبیات فارسی است.
سیدسلمان صفوی در نشست ادبی «عطر شعر» به مناسبت گرامیداشت روز شعر و ادب پارسی که شامگاه جمعه ۲۳ شهریور ماه، با حضور جمعی از شاعران پارسی زبان کشورهای ایران، افغانستان، پاکستان، هندوستان، و نیجریه به میزبانی گروه بین المللی هندیران برگزار شد، در رابطه با انعکاس ادبیات فارسی در غرب گفت: انعکاس ادبیات فارسی در غرب در سه محور ترجمه، نفوذ اندیشه‌ای، و تحلیل قابل بررسی است. در ترجمه، آثار بزرگان شعر و ادبیات فارسی مثل شاهنامه فردوسی، رباعیات عمر خیام، آثار مولانا، آثار سعدی، شعر حافظ و به زبان های مختلف ترجمه شده است. در نفوذ اندیشه ایرانی، آثار شاعران متفکر ایران نفوذ خوبی در شعر و اندیشه روسیه، اروپا و آمریکا داشته است و در تحلیل نیز صدها کتاب به زبان های روسی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و ایتالیایی راجع به اندیشه های عرفانی شاعران ایرانی تالیف شده است.
رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن تاکید کرد: ادبیات فارسی در غرب بخاطر تعالیم عرفانی و اخلاقی جذابیت چشمگیری نزد نخبگان غربی دارد. ادبیات عرفانی فارسی مشعلی است برای بیداری معنوی در دنیای کَمیّت‌زده غرب و سفیر فرهنگی ایران در غرب، ادبیات فارسی است. در فلسفه رومانتیسم به ویژه در آثار گوته، سعدی و حافظ حضور و نفوذ چشمگیر دارند؛ نیچه متأثر از زرتشت بود و مثنوی معنوی و رباعیات فلسفی خیام نیز تأثیر بسزایی در روسیه، اروپا و آمریکا داشته‌اند. در روسیه از شاعران و حکمای ایرانی، بیش از همه خیام را می‌شناسند.
وی در رابطه با تأثیر سعدی بر اندیشه اروپایی بیان کرد: ترجمه آثار سعدی به زبان فرانسوی در قرن هفدهم و پس از آن به سایر زبان‌های اروپایی، زمینه نفوذ اندیشه انتقادی و اخلاقی سعدی در اروپا را فراهم کرد. جنبش روشنگری (انلایتمنت) فرانسوی در قرن هجدهم میلادی، آثار سعدی را نوعی نقد اجتماعی، سیاسی و اخلاقی می‌دانست که با توجه به ویژگی های جامعه خود، از آن الگوبرداری کردند؛ حکمت و خرد عملی اندیشه سعدی، تأثیر مطلوبی بر خوانندگان اروپایی گذارد. در فرانسه، ژان دو لا فونتن یکی از مشهورترین رمان نویسان فرانسوی در آثار خود به گلستان سعدی توجه داشت. ولتر نویسنده مشهور عصر روشنگری در فرانسه، در بخش‌هایی از رمان فلسفی صادق، تحت تأثیر گلستان سعدی بود. در قرن نوزدهم و بیستم ویکتور هوگو و آندره ژید نیز از جمله متفکران و ادیبان فرانسوی بودند که تا حدودی از سعدی متأثر شدند. در آلمان، گوته، شاعر و حکیم آلمانی در شمار شاعران اروپایی متأثر از سعدی، به‌ویژه در «دیوان غربی – شرقی» است. بخش‌هایی از این کتاب شامل اشعار مقتبس از بوستان و گلستان سعدی است و یکی از این اقتباس‌ها، داستان قطره بارانی است که با دیدن دریا، خود را ناچیز می‌شمارد و به سبب این فروتنی، صدفی او را در بر می‌گیرد و تبدیل به مروارید می‌شود. این حکایت بدون کم و کاست از قطعه‌ای با مطلع «یکی قطره باران ز ابری چکید …» در بوستان سعدی اقتباس شده و گوته این دیوان خود را با نقل فارسی و ترجمه آلمانی یکی از اشعار گلستان به پایان برده است.
صفوی ادامه داد: در روسیه، الکساندر پوشکین، شاعر و نویسنده نامدار روسیه، منظومه «فواره باغچه سرای» را با این عبارت آغاز می‌کند «بسیاری چون من فواره را دیده‌اند، اما برخی از آنها در عالم وجود نیستند و دیگران نیز در بلاد دور سیاحت می‌کنند.» که این عبارت برداشتی از ابیات ۴۷۹ و ۴۸۰ باب اول بوستان سعدی است. ایوان بونین، نویسنده و شاعر معاصر روس و برنده جایزه نوبل ادبیات بارها در سخنانش به تأثیر اشعار سعدی بر او اشاره کرده است. او در سفرهایش آثار سعدی – به‌ویژه گلستان – را به همراه داشت. در آثار بونین ردِّ پای مضامین و نمادهای سعدی را می‌توان یافت، در مواردی هم به نام سعدی اشاره شده است. او در داستان «مرگ پیامبر» با صراحت از تأثیر سعدی سخن گفته و داستان را با سخنی از دیباچه گلستان به پایان برده است؛ او در این اثر به نام سعدی اشاره دارد «ما با بهره از اشعار شیخ سعدی که مانند دانه های مروارید بین اشعار ما آمده، خوش قلم شدیم.» تشبیه کلام سعدی به دانه‌های مروارید نیز برگرفته از سخن سعدی است. مولانا نیز شهرتی عالمگیر دارد و غربیان فرهیخته گمشده خویش را در تفکر معنوی او در «مثنوی معنوی» می‌یابند. ده‌ها کتاب به زبان های انگلیسی، آلمانی و فرانسوی توسط مولوی‌شناسان با روش علمی در آمریکا و اروپا انتشار یافته است؛ برای مثال «ترجمه و تفسیر مثنوی معنوی» رینولد نیکلسون، «طریق صوفیانه عشق» اثر ویلیام چیتیک، «شکوه شمس» آن ماری شیمل، «ساختار معنایی مثنوی معنوی – دفتر اول» اثر سید سلمان صفوی و «رمزگشایی مثنوی معنوی – ساختار معنایی دفتر دوم» تألیف مهوش السادات علوی، و کتاب «مولانا دیروز تا امروز، شرق تا غرب» تالیف فرانکلین لوئیس، تاثیر او را بر شرق و غرب جهان، از دیرباز تا به امروز، در مراکز پژوهشی، بر صوفیان طریقت‌های گوناگون غرب، در آثار هنرمندان و بر اندیشه متفکران و شاعران و نویسندگان جهان نشان می‌دهد.
در این نشست شاعرانی همچون علیرضا قزوه، سید سلمان صفوی، ایرج قنبری، سید مسعود علوی تبار، رسول شریفی، محمدعلی یوسفی، علی مزمل، محمد عشرت صغیر، سید تصور مهدی، محمد کبیر سلیمان، عمادالدین ربانی، نغمه مستشار نظامی، فائزه زرافشان، میترا ملک محمدی، نجمه پورملکی، طیبه عباسی، حمیده پارسا، آسیه مرادپور، فرزانه قربانی، طاهره نوری، لیلی حضرتی، آمنه آل اسحاق، و سیده کبری حسینی بلخی حضور داشتند.
